Lao là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis). Bệnh lao có thể gặp ở tất cả các bộ phận của cơ thể nhưng lao phổi là phổ biến nhất (chiếm khoảng 80 - 85%).

Bệnh lao rất dễ lây lan, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Việt Nam là một trong số những nước có tỷ lệ mắc bệnh lao cao nhất thế giới, bởi thế tiêm vắc xin phòng lao không chỉ giúp phòng bệnh cho mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm với cộng đồng.

Triệu chứng điển hình của bệnh lao phổi là ho kéo dài, ho ra máu, đau ngực, khó thở, sốt nhẹ về chiều, ra nhiều mồ hôi trộm vào ban đêm… Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh lao phổi có thể gây ra một số biến chứng nặng như tràn khí màng phổi, tràn dịch màng phổi, ho ra máu.

Vắc xin phòng bệnh lao BCG là một loại vắc xin sống giảm độc lực. Nhờ sự xuất hiện của vắc xin BCG, hàng triệu trẻ em Việt Nam đã được cứu sống khỏi bệnh lao, nâng cao chất lượng sống.

Tiêm vắc xin BCG vào độ tuổi nào?

Vắc xin lao được tiêm 1 liều duy nhất, không phải tiêm nhắc lại và nên được tiêm ngay sau khi sinh càng sớm càng tốt. Theo Bộ Y tế, vắc xin BCG là vắc xin bắt buộc phải tiêm cho trẻ sơ sinh.

Để đạt hiệu quả phòng bệnh cao nhất các bà mẹ nên cho trẻ đi tiêm phòng lao ngay trong tháng đầu tiên sau khi sinh (trước 28 ngày tuổi), tốt nhất là vào tuần thứ 2 hoặc 3 sau khi sinh. Tuy nhiên, với những trẻ sinh non, những trẻ có vấn đề về sức khỏe cần theo dõi, chăm sóc đặc biệt thì đợi đến khi trẻ có thể trạng tốt, cần tiến hành tiêm phòng lao càng sớm càng tốt.

Tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ ở giai đoạn sau 1 năm tuổi chỉ có tác dụng phòng bệnh khi cơ thể trẻ chưa bị nhiễm khuẩn lao. Các trường hợp nếu đã xác định chính xác trẻ nhiễm lao thì việc tiêm phòng lúc này là không cần thiết. Ngoài ra, với trẻ trên 1 tuổi muốn tiêm vắc xin phòng lao nên tham khảo ý kiến bác sĩ và cân nhắc vì nguy cơ phản ứng phụ sau tiêm thường tăng cao.

Một số phản ứng thường gặp sau khi tiêm vắc xin BCG

Đa số trẻ nhỏ đều phản ứng tại vết tiêm sau khi tiêm vắc xin BCG, thường sẽ xuất hiện một nốt đỏ tại chỗ tiêm. Trong vòng 24h sau khiêm, vết tiêm sẽ có biểu hiện sưng, áp xe tại chỗ, có thể kèm theo sốt nhẹ, nổi hạch.

Sau 2 tuần - 2 tháng hoặc lâu hơn, tại vết tiêm xuất hiện đỏ da, hóa mủ trắng, mụn mủ tự vỡ tạo vết loét tại vùng tiêm, kéo dài khoảng 2 tuần. Sau đó vết loét sẽ tự lành và để lại 1 vết sẹo nhỏ khoảng 3-5mm. Điều này đồng nghĩa với việc trẻ đã có miễn dịch với vi khuẩn lao.

Trong 1 số trường hợp trẻ có thể xuất hiện hạch sưng to trong vòng 2-6 tháng sau khi tiêm, tại cùng một bên người với chỗ tiêm chủng (đa số là ở nách). Thường là tự lành và không cần điều trị. Trường hợp tổn thương dính vào da hoặc bị rò rỉ thì cần đưa đến cơ sở y tế để được phẫu thuật dẫn lưu và đắp thuốc chống lao tại chỗ.

Cách chăm sóc vết tiêm sau khi tiêm vắc xin BCG cho trẻ:

- Giữ cho khu vực vết tiêm sạch sẽ, khô ráo.

- Có thể tắm cho trẻ như bình thường, đảm bảo làm khô vết tiêm sau khi tắm rửa.

- Nếu vùng tiêm bị rỉ dịch, có thể dùng băng vết thương hoặc tăm bông vô trùng để làm sạch.

- Không bôi thuốc mỡ, kem sát trùng hoặc các thuốc khác vào vết tiêm.

Hiện tại vắc xin tiêm phòng lao BCG có trong chương trình tiêm chủng mở rộng, được tiêm miễn phí tại các Trạm y tế xã, phường hoặc các trung tâm y tế huyện, thành phố trong hệ thống tiêm chủng mở rộng.

Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể lựa chọn tiêm phòng lao cho con tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ hay cơ sở y tế, bệnh viện, phòng khám gần nhất.