Rối loạn chức năng tình dục do tăng huyết áp

Tăng huyết áp ở người trẻ là dạng bệnh lý khá phổ biến hiện nay với tỉ lệ khoảng 5%-12%. tình trạng huyết áp tăng cao gây nhiều tác động xấu đến sức khỏe và hiệu quả công việc. 

Đa số được phát hiện tình cờ

Tăng huyết áp ở người trẻ có đến 70% là không có triệu chứng và được phát hiện tình cờ trong đợt khám sức khỏe định kỳ hoặc bệnh nhân đến khám bệnh vì lý do khác. Sau khi được kết luận là bị tăng huyết áp những bệnh nhân trẻ tuổi không thực sự tin là mình bị tăng huyết áp vì bản thân họ không thấy biểu hiện nhức đầu hay chóng mặt, trong nhiều trường hợp họ không trở lại tái khám, cho đến khi bị tai biến.

Đặc điểm tăng huyết áp ở người trẻ là đa số không có triệu chứng điển hình như nhức đầu, chóng mặt. Tăng huyết áp ở người trẻ thường bị cao số huyết áp dưới, ví dụ 120/95 mmHg, trong khi tăng huyết áp ở người cao tuổi thường là tăng số huyết áp trên, ví dụ 170/80 mmHg. Dấu hiệu không điển hình của tăng huyết áp ở người trẻ có thể gặp như khó kiềm chế cảm xúc, dễ nóng giận, dễ mất tập trung, dễ ảnh hưởng đến công việc, giao tiếp... 

Tăng huyết áp gây các biến chứng trên tim mạch, tai biến mạch máu não... Ngoài ra, ở người trẻ bị tăng huyết áp thì tỉ lệ rối loạn chức năng tình dục cao gấp 2,5 lần so với người không bị tăng huyết áp. tỉ lệ này còn cao hơn khi người trẻ bị tăng huyết áp kèm theo các bệnh khác như đái tháo đường, bệnh lý thận mãn... Họ cũng dễ bị rối loạn cảm xúc theo chiều hướng dễ nóng giận, mất kiềm chế...

Các yếu tố cản trở việc điều trị tăng huyết áp ở người trẻ xuất phát từ tâm lý không chấp nhận mình bị tăng huyết áp vì cảm thấy cơ thể khỏe mạnh bình thường, tâm lý che giấu bệnh vì sợ ảnh hưởng việc thăng tiến trong công việc. 

Phẫu thuật điều trị tai biến tim mạch cho bệnh nhân bị tăng huyết áp tại Bệnh viện Nhân dân 115 (TPHCM). Ảnh: N. PHƯƠNG

Nguyên nhân chủ yếu do lối sống

Nguyên nhân gây tăng huyết áp ở người lớn tuổi có đến 95% trường hợp không có nguyên nhân, chỉ khoảng 5% có nguyên nhân. Tuy nhiên, ở người trẻ, tỉ lệ tăng huyết áp có nguyên nhân cao hơn so với người lớn tuổi. Các nguyên nhân có thể gặp là bệnh lý thận mãn tính, mất thăng bằng nội tiết tố, dùng nhiều rượu hoặc cocaine... Ngoài ra, các yếu tố góp phần làm tăng huyết áp là hút thuốc lá (kể cả hút thuốc lá thụ động), béo phì, stress, lối sống tĩnh tại, ăn quá mặn, uống nhiều rượu. 

Để phòng ngừa tăng huyết áp ở người trẻ tuổi, cần thực hiện giảm cân nếu bị béo phì. Nên áp dụng chế độ ăn giảm cân: ít đường, ít mỡ, nhiều chất đạm và chất xơ. Ngoài ra, nên giảm bớt khẩu phần trong mỗi bữa ăn chứ không nên giảm bớt số bữa ăn hằng ngày. Không nên ăn quà bánh vặt, nên ăn lạt. Chỉ nên ăn không quá 1 muỗng cà phê đến 1,5 muỗng cà phê muối mỗi ngày. 

Lượng muối này bao gồm cả lượng muối được nêm trong thức ăn và nước chấm. Nên ăn thức ăn có chứa nhiều các chất kali (có nhiều trong chuối, nước dừa, đậu trắng...), can-xi (có nhiều trong sữa, tôm, cua...), ma-giê (có nhiều trong thịt) để hoạt động của hệ tim mạch được ổn định. Nên ăn chất đạm có nguồn gốc từ cá và thực vật hơn là các loại thịt heo, bò, gà... 

Không nên ăn quá ngọt ngay cả khi không bị tiểu đường... Hạn chế ăn mỡ động vật và dầu dừa. Tốt nhất là dùng dầu ô-liu, dầu hướng dương. Nên ăn nhiều rau cải, trái cây để cung cấp nhiều chất khoáng, vitamin và chất xơ. Hạn chế uống nhiều rượu. Đối với nam giới, nên uống tối đa 720 ml bia, tương đương 2 lon bia, mỗi ngày 300 ml rượu vang hoặc 60 ml whisky. 

Đối với phụ nữ và người nhẹ cân nên dùng không quá nửa liều trên. Nên rèn luyện thân thể, thường xuyên tập thể dục đều đặn mỗi ngày, mỗi lần khoảng 30-45 phút. Nên dùng các loại hình như dưỡng sinh, đi bộ, chạy bộ... và tuyệt đối không được gắng sức. Giữ nếp sinh hoạt điều độ, ổn định, tránh trạng thái xúc động, lo âu. Ngưng hút thuốc lá. Khi điều trị dùng thuốc, người bệnh nên tuân thủ lời dặn của bác sĩ, không nên tự ý ngừng thuốc

Quan niệm hiện nay về tăng huyết áp khi số huyết áp trên từ 140 mmHg trở lên và số huyết áp dưới từ 90 mmHg trở lên. Còn tiền tăng huyết áp khi số huyết áp trên từ 120 đến 139 mmhg và số huyết áp dưới từ 80 mmHg đến 89 mmHg. Huyết áp bình thường khi số huyết áp trên thấp hơn 120 mmHg và số huyết áp dưới thấp hơn 80 mmHg. 

Tiền tăng huyết áp là quan niệm mới của bệnh tăng huyết áp theo phân loại bệnh tăng huyết áp của Hoa Kỳ, người bị tiền tăng huyết áp nhiều khả năng bị bệnh tăng huyết áp hơn người bình thường. Trường hợp khác, số huyết áp đo được là 140/80 mmHg hoặc 120/90 mmHg đều là bệnh tăng huyết áp và cần được theo dõi.

                                                                                                     Theo Thạc sĩ – bác sĩ Phan hữu Phước 
                                                                Giảng viên Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch - TPHCM
                                                                                                                                                         NLD