Phương pháp ghép thận tự thân cứu người phụ nữ mang khối u “khủng” như mang thai

Mới đây, Khoa Tiết niệu Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD) vừa tiếp nhận một trường hợp bệnh nhân mang khối bướu lớn ở thận phải khá hiếm gặp và cực kỳ phức tạp. Nếu xử lý theo cách thông thường là cắt bỏ thận, khả năng bệnh nhân sẽ bị suy thận mạn trong tương lai là rất lớn, bởi chị vẫn còn một khối bướu khác bên thận trái.

Khối bướu ở thận của chị D. có kích thước cực lớn.

Khối u thận "khủng" khiến bụng như mang thai

Bệnh nhân tên Nguyễn Thị Ngọc D. (40 tuổi, ngụ TPHCM), đến BV ĐHYD khám vì đau bụng kéo dài trên 2 năm. Khoảng 6 tháng gần đây, người bệnh thấy bụng ngày càng to dần, nặng tức bụng như có thai, khiến chị mệt mỏi, ăn kém và sụt cân. Tiến hành khám bụng, các BS bất ngờ phát hiện một khối u lớn, chiếm hết nửa bụng bên phải của người bệnh.

Tiếp tục CT scan bụng, ekip điều trị nhận thấy khối u lành tính là u mỡ - cơ - mạch máu xuất phát từ cực dưới của thận phải, kích thước lớn, 30cm x 25cm, đi từ mặt dưới gan kéo dài đến tận bàng quang. Khối u vượt qua đường giữa bụng, chèn ép vào các mạch máu lớn trong ổ bụng.

Bệnh nhân được chữa trị bằng phương pháo ghép thận tự thân.

TS BS. Nguyễn Hoàng Đức – Trưởng khoa Tiết niệu của BV cho biết, đa số các trường hợp bướu lớn như vậy đều được xử trí bằng phẫu thuật cắt bỏ bướu cùng với thận. Tuy nhiên ở người bệnh này, bên thận trái cũng có 1 bướu tương tự. "Nếu cắt bỏ thận phải và trong tương lai bướu ở thận trái phát triển to ra thì nguy cơ người bệnh bị suy thận mạn tính sẽ rất cao. Do đó, chúng tôi cố gắng tối đa giữ lại thận cho người bệnh, bởi đây là vấn đề sống còn" - TS.BS Đức chia sẻ.

Các BS tiến hành bóc tách thận trong ca mổ.

Tiến hành phẫu thuật bằng phương pháp ghép thận tự thân, các BS mất hơn 90 phút để bóc tách bộc lộ, bảo tồn cuống mạch máu của thận. Sau đó, ekip điều trị tiếp tục bóc tách khối u ra khỏi các cơ quan dính xung quanh. Khối u cùng với thận được cắt đem ra ngoài cơ thể. Thận sau khi được rửa sạch và ướp lạnh lại được đưa vào trong cơ thể người bệnh để ghép vào vùng hố chậu bên phải. Sau hơn 4 tiếng căng thẳng, cuộc mổ thành công tốt đẹp, thận phải của chị D. được bảo tồn tuyệt đối. Siêu âm mạch máu kiểm tra sau mổ cho thấy thận phải hoạt động tốt.

TS.BS Đức chia sẻ, với ca mổ trên, việc bóc tách thận phải được tiến hành hết sức kỹ càng. Bởi nếu không cẩn thận làm tổn thương rách cuống mạch máu, quả thận sẽ không giữ lại được. Bệnh nhân cũng không thể phẫu thuật nội soi bởi khối bướu quá lớn, không thể đưa các dụng cụ phẫu thuật vào trong ổ bụng.

Ghép thận tự thân - giải pháp cho người bị bướu thận phức tạp

Theo TS.BS Đức, u mỡ - cơ - mạch máu của thận (bướu AML) thường gặp ở nữ tuổi 40-45. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ nhiều hơn nam gấp 4 lần. Khi kích thước bướu còn nhỏ, người bệnh hầu như không có triệu chứng gì đặc hiệu. Nhưng khi bướu lớn lên sẽ gây đau tức vùng bụng.

Hiện sức khỏe của chị D. đã ổn định.

 "Về phương pháp điều trị, đối với bướu nhỏ hơn 4cm thì chỉ cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm bụng mỗi 6 tháng; bướu kích thước 4 - 6 cm thì điều trị bằng can thiệp thuyên tắc mạch máu đến nuôi bướu để bướu teo nhỏ lại. Đặc biệt, các bướu AML lớn trên 6 cm đều có nguy cơ vỡ bướu gây xuất huyết bên trong ổ bụng, rất nguy hiểm đến tính mạng. Trường hợp bướu AML lớn như của chị D. thật sự rất hiếm gặp. Y văn trong và ngoài nước cũng chỉ mới ghi nhận được một vài trường hợp tương tự" - TS.BS Đức nói.

Các BS cho biết, với quả thận của người bệnh bị các bệnh lý như bướu lành tính, hẹp động mạch thận, teo hẹp niệu quản phức tạp, chấn thương cuống mạch máu thận nhưng lại cần giữ lại thận, cần áp dụng phương pháp ghép thận tự thân, tức là lấy thận của người bệnh ghép lại cho chính người bệnh.

TS.BS Nguyễn Hoàng Đức cho biết phương pháp ghép thận tự thân rất hiệu quả trong việc bảo toàn thận cho bệnh nhân bị bướu thận phúc tạp.

Cụ thể, quả thận sẽ được lấy ra khỏi cơ thể người bệnh để phẫu thuật viên sửa lại các bệnh lý và khiếm khuyết của thận. Sau đó thận lại được đưa trở lại vào trong cơ thể, ghép lại cuống mạch máu để nuôi sống thận. Vì thận là của bệnh nhân nên vấn đề thải ghép sẽ không xảy ra. Phương pháp này có thể giúp bảo tồn đến 80% quả thận, đảm bảo cho chức năng thận hoạt động hiệu quả.

Sau thành công từ phương pháp này, dự kiến từ tháng 9-2017, BV ĐHYD sẽ tiến hành ghép thận từ người cho sống với sự chuyển giao kỹ thuật từ những chuyên gia quốc tế dày dạn kinh nghiệm về ghép thận.

TS.BS Đức cho biết, hầu như mỗi ngày, BV đều tiếp nhận các trường hợp bệnh nhân đến khám vì vô tình phát hiện bướu thận. Vì tính chất của loại bệnh này, BS Đức khuyên người dân, nhất là chị em phụ nữ nên đi tầm soát định kỳ. Tránh để phát hiện bệnh trễ, khi khối bướu vỡ ra thì rất khó để giữ lại quả thận.