Liệu bạn có miễn dịch với SARS-CoV-2?

Miễn dịch rất quan trọng

Những người chắc chắn có miễn dịch có thể đi ra khỏi nhà và đóng góp sức lao động cho tới khi chúng ta tìm được vắc -xin. Đặc biệt, các nhân viên y tế có miễn dịch có thể tiếp tục chăm sóc các bệnh nhân nguy kịch.

Gia tăng miễn dịch cộng đồng cũng là cách giúp dập dịch, với càng ngày càng ít người để lây bệnh, dần dần SARS-CoV-2 sẽ bị đẩy lùi, và kể cả các thành viên yếu nhất của cộng đồng cũng sẽ được bảo vệ khỏi bệnh này.

Miễn dịch cũng có thể hứa hẹn các phương pháp điều trị sớm. Kháng thể từ các bệnh nhân đã khỏi bệnh có thể được dùng để hỗ trợ những người đang mắc bệnh. Mới đây, FDA đã phê chuẩn việc sử dụng huyết tương của các bệnh nhân đã khỏi bệnh để chữa cho các ca nặng. Trước đó, thống đốc bang New York Cuomo đã tuyên bố New York sẽ là bang đầu tiên thử nghiệm huyết thanh từ bệnh nhân đã hồi phục để chữa cho các bệnh nhân nặng.

Sự hình thành miễn dịch trong cơ thể như thế nào?

Hàng phòng thủ đầu tiên của cơ thể trước một loại virus gây bệnh truyền nhiễm là một kháng thể gọi là Globulin miễn dịch M, có nhiệm vụ cảnh báo tới phần còn lại của hệ miễn dịch khi có virus và vi khuẩn xâm nhập. Những ngày tiếp theo sau khi nhiễm bệnh, hệ miễn dịch tinh luyện kháng thể này thành globulin miễn dịch G, được thiết kế đặc biệt để nhận diện và vô hiệu hóa một loại virus cụ thể. Quá trình này có thể kéo dài tới một tuần. Cả quá trình này cũng như kháng thể cuối cùng trong mỗi cơ thể đều khác nhau. Một số người sản sinh ra các kháng thể mạnh mẽ, những người khác sản xuất kháng thể yếu hơn.

Kháng thể của một số virus như sởi và bại liệt có thể giúp kháng bệnh cả đời. Kháng thể của một số loại virus corona gây bệnh cảm cúm chỉ tồn tại từ một tới ba năm – và điều này cũng có thể đúng với loại SARS-CoV-2 mới nhất này.

Một nghiên cứu trên khỉ nhiễm coronavirus cho thấy một khi bị nhiễm bệnh, các con khỉ sản sinh ra kháng thể và không bị mắc thêm bệnh này nữa. Tuy nhiên, chúng ta không rõ liệu những con khỉ này, hay những người bị mắc bệnh này, sẽ kháng được bệnh trong bao lâu.

Theo bác sĩ Menachery tại Bệnh viện Đại học Texas ở Galveston, hầu hết những người nhiễm bệnh SARS – một họ hàng gần của coronavirus lần này – có miễn dịch kéo dài từ 8 – 10 năm. Một số người mắc bệnh MERS, một loại coronavirus khác, có miễn dịch ngắn hơn rất nhiều. Những người mắc SARS-CoV-2 lần này có thể có miễn dịch ít nhất 1- 2 năm, tuy nhiên chúng ta không biết miễn dịch có tồn tại quá khoảng thời gian đó không.

Tuy nhiên, nhà sinh vật học Florian Krammer ở Đại học Y Icahn tại Mount Sinai, New York cho biết kể cả khi sức bảo vệ của kháng thể chỉ tồn tại trong ngắn hạn và những bệnh nhân này lại mắc lại bệnh, đợt nhiễm thứ hai khả năng cao là sẽ nhẹ hơn đợt thứ nhất rất nhiều. Kể cả khi cơ thể ngừng việc sản sinh ra kháng thể, một nhóm các tế bào miễn dịch ghi nhớ (immune memory cells) vẫn có thể kích hoạt lại các phản ứng một cách hiệu quả.

Một câu hỏi lớn là liệu trẻ em và những người trưởng thành mắc bệnh ở thể nhẹ có thể sản sinh ra phản ứng đủ mạnh để miễn dịch được với bệnh cho đến khi chúng ta chế tạo ra vắc xin hay không.

Bác sĩ Koopmans ở Đại học Erasmus ở Rotterdam và các đồng sự đã nghiên cứu phản ứng kháng thể ở 15 bệnh nhân và nhân viên y tế mắc bệnh. Họ cũng dùng mẫu máu từ khoảng 100 người nhiễm 1 trong 4 loại coronavirus gây bệnh cảm cúm. Bác sĩ Koopmans cho biết nếu các mẫu máu này có một số phản ứng miễn dịch với loại SARS-CoV-2, chúng ta sẽ hiểu được tại sao một số người – ví dụ, trẻ em – chỉ mắc bệnh ở thể nhẹ. Họ có thể có kháng thể với các loại virus corona khác; các kháng thể này sẽ phần nào kháng được loại virus mới.

Tets máu kiểm tra miễn dịch

Cách nhanh nhất để kiểm tra độ miễn dịch là qua test máu để kiểm tra sự tồn tại của kháng thể. Test kháng thể được sử dụng rộng rãi ở Singapore, Trung Quốc và một vài nước khác. Tuy nhiên, đây lại là một khái niệm rất mới với phương Tây. Mới đây, các quan chức Y tế cộng đồng ở Anh cho biết họ đã mua hàng triệu bộ test kháng thể mới được phát triển và đang xem xét cho bệnh nhân sử dụng tại nhà. Những người phát hiện ra họ đã tiếp xúc với virus và giờ đây có một chút kháng thể trong người có thể quay trở lại cuộc sống bình thường. Thông tin này đặc biệt hữu ích với nhân viên y tế. Những người biết họ có một chút miễn dịch có thể làm việc ở phòng cấp cứu, thay thế cho các đồng sự chưa có miễn dịch của họ.

Các bộ test này có thể không hiệu quả lắm trong việc chẩn đoán bệnh khi bệnh chưa phát ra, vì cơ thể chúng ta cũng cần thời gian để sản sinh kháng thể. Bộ test mà bác sĩ Krammer phát triển có thể phát hiện phản ứng kháng thể chỉ 3 ngày sau khi có triệu chứng. Tuy nhiên, do một số người không có triệu chứng gì trong vòng 14 ngày sau khi nhiễm bệnh, khoảng thời gian này vẫn là quá dài để cho bộ kit có tác dụng như một thiết bị chẩn đoán.

Các bệnh nhân sản sinh ra kháng thể mạnh có thể giúp phát triển các phác đồ điều trị mới. Kháng thể này sẽ được chiết xuất từ máu của bệnh nhân đã hồi phục và tiêm vào những người đang mắc bệnh.

Một số nhóm đã bắt tay vào thử nghiệm phương pháp này và chúng ta đã có các thành công bước đầu. Một công ty tại Bắc Kinh với tên gọi AnyGo Technology đã cung cấp 50,000 bộ test cho Cục phòng chống bệnh tật Trung Quốc, và cho các bệnh viện ở Vũ Hán, Bắc Kinh và Thượng Hải.

Bác Sĩ Shangen Zheng, một bác sĩ quân đội Trung Quốc, cho biết nhóm của ông đã điều trị khỏi cho 10 bệnh nhân, và dữ liệu từ rất nhiều bệnh nhân khác được điều trị bằng huyết tương ở tỉnh Hồ Bắc đang được đánh giá.

Bác sĩ Krammer cho biết liệu pháp này thực ra đã có từ rất lâu. Nó đã được sử dụng để chữa cho lính Mỹ mắc virus Hantaan gây chảy máu trong chiến tranh Hàn Quốc, và để chữa cho những người Argentina mắc virus Junin gây chảy máu.

Tuy nhiên, trước khi các liệu pháp này được sử dụng đại trà, các nhà khoa học phải kiểm chứng độ an toàn của chúng. Ví dụ, họ phải chắc chắn rằng huyết tương lấy từ các bệnh nhân đã khỏi bệnh không chứa các loại virus hoặc chất độc khác.

Các công ty dược phẩm như Takeda và Regeneron đang đi theo một hướng khác bằng cách sản xuất kháng thể trong phòng thí nghiệm.

Dù sao, chỉ với các bộ test này các nhà khoa học mới có thể biết được liệu cộng đồng đã được tiếp xúc đủ với virus và đã phát triển miễn dịch cộng đồng hay chưa – và tiên đoán khi nào virus bắt đầu được đẩy lùi.