Lần đầu tiên tạo hình gương mặt bỏng axit trong 1 thì bằng vi phẫu

Theo PGS.TS Vũ Quang Vinh, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật tạo hình - Thẩm mỹ, Viện Bỏng quốc gia, kỹ thuật vi phẫu ngay trong 1 thì có nghĩa là phục hồi thẩm mỹ và chức năng ngay lập tức không qua giai đoạn điều trị bỏng tránh sẹo gây biến dạng mặt. Vì vậy, từ ca ghép thành công này, chúng tôi sẽ tự tin giúp những ca bệnh tương tự và những ca bỏng khác đỡ tốn kém, rút ngắn thời gian điều trị và nhanh chóng giúp người bệnh tự tin, hòa nhập cộng đồng.

Bệnh nhân là chị L.T.L.V. ở Đà Nẵng, mẹ bệnh nhân cho biết, 10h sáng ngày 1/1 vừa qua, nghe tiếng gào hét thất thanh của V., chị bước từ tầng 2 xuống thì bất ngờ thấy con rể tương lai hất axit vào người con gái ngay tại nhà mình. Choáng, sốc, hoảng loạn khi gương mặt con gái 24 tuổi chỉ giây lát chuyển từ đỏ ửng thành đen xì.

Chị V trước khi thực hiện phẫu thuật.

Hàng xóm túm lại gọi xe cấp cứu đưa V đến Bệnh viện Đà Nẵng. Do tổn thương nặng (độ 4) vùng nửa mặt, tay chân, các bác sĩ tiến hành sơ cứu chống sốc bỏng ban đầu, 2 ngày sau huyết động ổn định, mới chuyển bệnh nhân ra Viện Bỏng quốc gia.

Ngày 3/1, nạn nhân được chuyển vào khoa Bỏng người lớn, Viện Bỏng quốc gia, điều trị tích cực. Trong lúc đang hoang mang lo lắng cho sức khỏe, tâm lý và tương lai của con gái sẽ ra sao, chị L ( mẹ của bệnh nhân V.) được bác sĩ PGS.TS Vũ Quang Vinh, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật tạo hình - Thẩm mỹ, Viện Bỏng quốc gia tư vấn rất kỹ và khuyên nên tái tạo khuôn mặt ngay bằng kỹ thuật vi phẫu để tránh tình trạng mặc cảm tự ti và co kéo vết sẹo cho bệnh nhân này.

“Tôi đang buồn tủi, lo sợ về thể trạng, tâm lý và tương lai của con sẽ ra sao, không biết con mình sẽ phải sống như thế nào khi hằng ngày thấy gương mặt biến dạng của mình. Nghe bác sĩ Vinh bảo, ca này phải tái tạo lại ngay sẽ tránh bị co kéo, không những đỡ tốn kém, đỡ thời gian điều trị mà sau này sẽ đẹp hơn. Tôi thấy tin tưởng hơn”, chị L. nghẹn ngào nói. Sau khi nghe bác sĩ bảo sẽ lấy lại khuôn mặt trước đây bằng cách lấy da sau lưng của bệnh nhân để thay thế lớp lớp da chết trên mặt V, chị L. đồng ý ngay.

Sau khi phẫu thuật khuôn mặt gần như được ở trạng thái ban đầu.

Người trực tiếp ghép da cho V., PGS.TS Vũ Quang Vinh cho biết, với bệnh nhân bỏng axit nặng như V, trước đây Viện Bỏng quốc gia thường tiến hành cắt bỏng hoại tử do axit gây ra sau đó được ghép da xẻ đôi (bằng vạt da đùi) làm liền vết bỏng. Tuy nhiên, vết bỏng sau liền sẹo co kéo gây biến dạng khuôn mặt, kéo trễ mắt làm mắt nhắm không kín gây viêm kết mạc mắt, mất sụn mũi, kéo trễ miệng làm cho ăn uống, đánh răng, nói gặp rất nhiều khó khăn. Đặc biệt, người bệnh dễ sang chấn tâm lý khi hằng ngày nhìn thấy khuôn mặt biến dạng trong gương. Bên cạnh đó, việc nằm viện dài ngày do trải qua nhiều giai đoạn điều trị như lành vết bỏng, vật lý trị liệu mất khoảng 2 tháng, sau đó bệnh nhân phải chờ 6 tháng sẹo ổn định mới có thể phẫu thuật tạo hình. “Nếu cứ áp dụng phương pháp cũ, với bệnh nhân trẻ như V. sẽ rất thiệt thòi” BS Vinh nói:

Căn cứ kết quả lâm sàng và tổn thương vùng mặt ban đầu của bệnh nhân, chúng tôi tiến hành cắt hết tổ chức xơ sẹo đến mô lành đồng thời tiến hành tìm vùng cần cho (vạt da trên lưng), vẽ thiết kế vạt cho dựa trên thiết kế vùng nhận vạt sau khi giải phóng hết sự co kéo, tìm được vạt da cho phù hợp và thực hiện tạo hình khuôn mặt cho bệnh nhân luôn trong 1 lần mổ. Việc áp dụng kỹ thuật cắt hoại tử và tạo hình bằng vạt da vi phẫu đã khắc phục được các nhược điểm trên. Bệnh nhân có thể lấy lại được hình dáng khuôn mặt sau một thì mổ kết quả đạt trên 90%”, PGS.TS Vinh khẳng định.

Sau một ngày chuyển sang Trung tâm Phẫu thuật tạo hình - Thẩm mỹ, ngày 8/1, bệnh nhân V. được tiến hành phẫu thuật vi phẫu. “Nhìn khuôn mặt con được tái tạo, tôi mừng lắm. Tôi càng an tâm hơn khi bác sĩ Vinh bảo, sau Tết V. sẽ được làm tay, chân và hạ mỡ mặt xuống để 2 má bằng nhau, sẽ trả lại gương mặt ban đầu cho con”, chị L. bày tỏ.

Một ca Phẫu thuật tạo hình tại Viện Bỏng quốc gia.

Theo BS Vinh, nhờ kinh nghiệm từ những lần ghép da mặt thành công cho cháu Châu A Dũng, thẩm phán Nguyễn Thị Kim Loan, chị Nguyễn Thị Bình, Lê Thị Thúy… chúng tôi thấy, tái tạo 1/3, 1/2 hay cả gương mặt bằng vạt da siêu mỏng tự thân, lấy lại gương mặt ban đầu trên 80.

Nhưng trường hợp của V. là lần đầu tiên kỹ thuật này áp dụng tại Việt Nam cũng như chưa thấy thông báo trên thế giới. Hy vọng, từ ca ghép thành công này, chúng tôi sẽ tự tin giúp những ca bệnh như Vy và những ca bỏng khác đỡ tốn kém, rút ngắn thời gian điều trị và nhanh chóng giúp người bệnh tự tin, hòa nhập cộng đồng”, PGS Vinh cho hay.

Viện Bỏng quốc gia Lê Hữu Trác mỗi ngày tiếp nhận hàng chục ca bỏng mức độ khác nhau. Có nhiều ca bỏng nặng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, thẩm mỹ, chức năng vận động của bệnh nhân. Đặc biệt những ca bỏng gây biến dạng khuôn mặt, để lại sẹo co kéo, chức năng vận động của các bộ phận vùng cổ, mặt, gây ra sự tự ti mặc cảm cho các bệnh nhân. Chia sẻ về thành công này, PGS Vinh cho biết, thế giới đã từng kết luận không có vạt da nào đủ để ghép toàn bộ khuôn mặt. Để “điều trị” cho bệnh nhân bị biến dạng toàn bộ khuôn mặt họ sử dụng phương pháp ghép mặt đồng loại (lấy da tử thi để ghép).

Tuy nhiên, phương pháp này vấp phải khó khăn từ việc tìm xác hiến phù hợp, dễ biến chứng và phải dùng thuốc ức chế miễn dịch nếu không sẽ bị thải loại, dễ nhiễm khuẩn và khuôn mặt có thể biến dạng… “Qua nghiên cứu, chúng tôi thấy vạt da lưng là “chất liệu” tốt nhất để tái tạo mặt. Khó khăn trong thực hiện kỹ thuật vi phẫu này là phải tìm được 2-3 nguồn cấp máu thì mới lấy được vạt da đủ rộng để tái tạo cho vùng tổn khuyết và tạo hình mắt, mũi, miệng, mắt trong 1 thì mổ do các mạch này thường có đường kính nhỏ khoảng 1mm và ngắn, đòi hỏi bác sĩ có kinh nghiệm lâm sàng tốt.