Chọn sữa công thức cho con thế nào là hợp lý?

Thùy Lâm,
Chia sẻ

(aFamily.vn) - Chọn sữa luôn là bài toán đau đầu khiến nhiều bậc phụ huynh phải lúng túng bởi thị trường sữa hiện nay quá đa dạng và khó kiểm chứng.

Thời gian gần đây, thông tin về vụ việc sữa dê Danlait làm giả, có sự gian dối về hàm lượng dinh dưỡng... đã khiến cho các mẹ có con nhỏ vô cùng hoang mang. Mặt khác, thị trường sữa công thức hiện nay rất đa dạng và có sự nhập nhèm về hàm lượng đạm chuẩn trong từng loại sữa khiến cho việc nuôi con của các mẹ càng trở nên khó khăn hơn. Bên cạnh đó, các sản phẩm sữa công thức còn “nhiêu khê” vì sữa tốt được đầu tư kỹ lưỡng về chất lượng từ khâu chế biến đến bảo quản để đảm bảo chất lượng tốt nhất cho sự phát triển của bé thì lại khó kiểm chứng.

Chọn sữa công thức cho con thế nào là hợp lý? 1

Đâu là hàm lượng dinh dưỡng "chuẩn vàng"?

Theo Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo: Sữa mẹ là một nguồn dinh dưỡng lí tưởng nhất cho trẻ sơ sinh, bởi vì sữa mẹ cung cấp đầy đủ các chất đạm, khoáng và carbohydrate cần thiết và an toàn để cơ thể phát triển. Sữa mẹ còn có khả năng bảo vệ trẻ chống các bệnh nhiễm trong quá trình phát triển. Chính vì thế mà các nhà y học khuyến khích các bà mẹ cho con bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu sau khi sinh.

* Hàm lượng dinh dưỡng trong sữa mẹ

Trong sữa mẹ có đầy đủ các chất dinh dưỡng rất tốt cho trẻ: tinh bột, đạm, vitamin. Đặc biệt là: Casein (giúp ngăn chặn tiêu chảy, nhiễm trùng hô hấp, viêm tai, và dị ứng), Sắt, Lactose, Vitamin C, DHA (giúp phát triển não và mắt), Lipase (giúp em bé tiêu hóa và thu nhận các chất mỡ được tối đa),…

* Hàm lượng dinh dưỡng trong sữa bò

Thành phần dinh dưỡng của sữa bò: nước chiếm 87%, chất khô chiếm 13%. Trong chất khô gồm có: chất béo sữa (4%), đạm (3,25%), đường lactose (3,8%), các vitamin và chất khoáng (0,8%). 

* Hàm lượng dinh dưỡng trong sữa dê

Sữa dê chứa 56 µg/100g vitamin A, axitfolic nếu ở sữa mẹ là 5,2 µg/100g thì sữa dê chỉ có 1 µg/100g, lượng đạm cao những 3,5 g/100g.

* Hàm lượng dinh dưỡng trong sữa công thức

Đối với sữa công thức, dựa trên tiêu chuẩn của sữa mẹ, các nhà sản xuất sữa bột đã cố gắng tạo ra sữa theo một công thức bao gồm các thành phần chất đạm, mỡ, tinh bột, sinh tố vitamin, chất khoáng và nước.

Nguyên liệu chính của sữa công thức chủ yếu lấy từ nguồn sữa bò (cũng có thể từ đậu nành hoặc các nguồn thực phẩm khác). Từ nguồn nguyên liệu chủ yếu, sau đó họ pha trộn thêm các chất dinh dưỡng khác vào để thành phần công thức gần giống nhất với sữa mẹ. Trong quá trình sản xuất, sữa công thức chủ yếu chứa nhiều nguyên tố vi lượng, chất khoáng, đạm và chất béo... để sao cho thành phần cấu trúc của loại sữa này giống với sữa mẹ.

Tuy nhiên trên thực tế, phần lớn sữa công thức trên thị trường hoặc thiếu hoặc không hàm chứa kháng thể, không có các tế bào sống, không có yếu tố tăng trưởng (growth factors), không có enzymes hay hormone, những yếu tố sinh học này vốn có trong sữa mẹ và đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển của trẻ.

Mặt khác, gần như các loại sữa công thức đều có chứa nhiều chất đạm hơn sữa mẹ, và đó là một điều không tốt cho sự phát triển của trẻ nhỏ.

Các mẹ có thể tham khảo chi tiết các thành phần dinh dưỡng có trong bảng so sánh các loại sữa cho bé dưới đây: 

Chất

Sữa mẹ

Sữa bò

Sữa dê

Sữa bột

Vitamin A

64

53

56

55 µg/100g

Vitamin D

0,03

0,03


0,03

0,06 µg/100g

Vitamin C

5,0

1,0

1,3

6,1 mg/100g

Vitamin E

0,3

0,7

0,7

0,3 µg/100g

Vitamin B1 (thiamin)

140

400

480

68 µg/100g

Vitamin B2 (riboflavin)

36

162

138

101 µg/100g

Axít pantothenic

200

300

300

304 µg/100g

Biotin

0,8

2,0

2,0

3,0 µg/100g

Axít nicôtinic (niaxin)

200

100

200

710 µg/100g

Axít folic

5,2

5,0

1,0

10 µg/100g

Vitamin B12

0,3

0,4

0,1

0,2 µg/100g

Vitamin B6

11

42

46

41 µg/100g

Vitamin K

 

 

Protein

1,3

3,25

3,5

2,5 g/100g

Carbohydrate

7

4,5

4,2

6,5 g/100g


Chất đạm như thế nào là vừa đủ?

Dựa trên tiêu chuẩn hàm lượng dinh dưỡng có trong sữa mẹ, các nhà sản xuất sữa đã tạo ra loại sữa công thức. Tuy nhiên, sữa công thức hàm chứa nhiều chất đạm (hay trong trường hợp hiện nay có một số sữa chứa quá nhiều chất đạm) hơn sữa mẹ, và đó là một điều không tốt. Hàm lượng đạm trong các loại sữa này (sữa công thức, sữa dê, sữa bò) nếu được so sánh với sữa mẹ thì chúng cao hơn hẳn.
 

Thành phần chất dinh dưỡng trong một số sữa lưu hành trên thị trường

 

Sản phẩm sữa

Hàm lượng một số chất dinh dưỡng trong 100 mL sữa

Đạm (g)

Chất béo (g)

Carbohydrate (g)

Vinamilk

3,0

3,4

4,5

Ensure Gold

3,72

3,27

13,4

Enplus (Nuti)

3,74

3,35

14,7

Cô gái Hà Lan (trẻ)

2,7

3,1

9,1

Similac (trẻ)

1,9

4,1

7,7

Dumex

1,4

3,3

7,8

(Nguồn: ykhoa.net)

Sữa mẹ là tiêu chuẩn vàng về các chất dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ trong những năm đầu đời đặc biệt là hàm lượng cũng như chất lượng đạm trong sữa mẹ. Do vậy sữa dành cho trẻ nên có lượng đạm từ 1.8-3g/100kcal.

Với sữa công thức có hàm lượng đạm >3g/100kcal thì không được khuyến cáo và hàm lượng đạm >4g/100kcal là quá thừa và đặc biệt không tốt đối với trẻ.

Tóm lại, trong sữa công thức, hàm lượng đạm thấp được coi là an toàn hơn hàm lượng đạm cao.


Chọn sữa công thức cho con thế nào là hợp lý? 2
Chọn sữa luôn là bài toán khó khiến các bậc phụ huynh phải lúng túng, đau đầu bởi thị trường sữa hiện nay quá đa dạng và “nhiêu khê" (Ảnh minh họa)

Lời khuyên từ chuyên gia

Trao đổi về vấn đề chọn sữa cho trẻ, bác sĩ Lê Quang Hào (Trung tâm khám tư vấn dinh dưỡng của Viện dinh dưỡng Quốc gia cho biết: "Sữa mẹ luôn là loại sữa tốt số 1 dành cho trẻ nhỏ".

Thành phần chất dinh dưỡng trong sữa cho trẻ do các chuyên gia nhi khoa đề nghị

 

Thành phần

Đơn vị

Hàm lượng tối thiểu

Hàm lượng tối đa

Năng lượng

kcal / 100 g

60

70

Đạm sữa bò

g / 100 kcal

1,8

3,0

Chất béo

g / 100 kcal

4,4

6,0

Carbohydrate

g / 100 kcal

9,0

14,0

Calcium

mg / 100 kcal

50,0

140,0

 Nguồn: Koletzko B, et al. Tiêu chuẩn toàn cầu về thành phần của sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh. Khuyến nghị của ESPGHAN với nhóm chuyên gia quốc tế. Tạp chí Nhi khoa Gastroenterology và Dinh dưỡng năm 2005; 41:584-599.


Trong trường hợp sữa mẹ không đủ, bé phải ăn thêm sữa công thức, bậc phụ huynh cần tỉnh táo để chọn lựa được loại sữa phù hợp với con. 

Bác sĩ khuyến cáo chị em chọn sữa cho con theo những tiêu chí cụ thể như: phù hợp với lứa tuổi và cân nặng của bé, phù hợp với tình trạng sức khỏe của bé (sinh thiếu tháng, đủ tháng, nhẹ cân, suy dinh dưỡng, béo..), sữa có khiến bé bị dị ứng hay không (biểu hiện của dị ứng đó là sau khi uống, bé bị nổi mụn ở người, quanh miệng; tiêu chảy, táo bón…), giá cả sữa phù hợp với điều kiện gia đình...

Bậc phụ huynh cần đảm bảo rằng loại sữa mà mình chọn lựa tốt về cả thể chất lẫn sự phát triển trí não và hệ miễn dịch cho trẻ… chúng sẽ gần giống với sữa mẹ. Ngoài chất đạm, đường, chất béo và các vitamin, khoáng chất thiết yếu, cha mẹ cần lưu ý đến một số dưỡng chất đặc biệt quan trọng như: Choline, DHA, ARA, Beta-Glucan,... có trong sữa công thức.

Khi dùng một loại sữa mới, bằng mắt thường, cha mẹ có thể quan sát kỹ màu sắc của bột sữa cũng như hương vị của sữa khi mở hộp. Sữa bột ngon, mới khi mở nắp ra sẽ có mùi thơm dễ chịu, bột sữa mềm mịn và có màu vàng nhạt.

Chọn sữa công thức cho con thế nào là hợp lý? 3
Bác sĩ Hào khuyến cáo cha mẹ nên lưu ý tới lượng đạm có trong sữa của bé.

Bác sĩ Hào khuyến cáo cha mẹ nên lưu ý tới lượng đạm có trong sữa của bé. Đạm rất cần thiết cho sự phát triển toàn diện ở bé, nếu thiếu chất này bé có thể bị suy dinh dưỡng, suy giảm hệ miễn dịch, tăng tần suất nhiễm trùng…, còn nếu thừa sẽ dẫn tới sự mất cân bằng các hoocmon và ảnh hưởng tới sự phát triển của hệ thần kinh của bé, mặt khác nó sẽ khiến bé bị béo phì, tăng khả năng bệnh lý về tim mạch ở bé. 

Bác sĩ khuyên chị em rằng nên kiểm tra cân nặng của bé thường xuyên để đảm bảo rằng sữa được con hấp thu tốt nhất. Nếu trong 2 tháng liên tục mà bé không tăng cân, các mẹ nên thay đổi sữa con đang sử dụng.

Thêm vào đó, sẽ là sai lầm khi cha mẹ chỉ “nhăm nhe” chọn sữa đắt tiền và khẳng định loại đó là loại tốt nhất cho con. Sữa ngoại trôi nổi vẫn được bán tràn lan ngoài thị trường, tem, mác, ngày sản xuất đều có thể làm nhái. Vì vậy, cha mẹ nên chọn những loại sữa có tên tuổi rõ ràng, sản phẩm còn trong (xa) hạn sử dụng, bao bì nguyên vẹn, lon không méo…, và có tem bảo đảm của cục kiểm dịch vệ sinh an toàn thực phẩm xác định. 

Bên cạnh đó, chất lượng của sữa công thức phải được sản xuất dựa trên một quy trình công nghệ hiện đại, được theo dõi kiểm tra, đánh giá một cách nghiêm ngặt. Những phát minh khoa học trong ngành sản xuất sữa công thức vô cùng tốn kém về thời gian (đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc, kỹ càng, cẩn trọng) và công sức, chỉ những tập đoàn lớn mới có điều kiện làm ra một sản phẩm sữa hoàn thiện. 

Tóm lại, các mẹ nên chọn cho con em mình một thương hiệu sữa uy tín, chất lượng.
 
 


Không ít phụ huynh chọn sữa cho con dựa vào cảm tính
Chọn sữa công thức cho con thế nào là hợp lý? 4
Chia sẻ