Là hợp chất kịch độc từng cướp đi sinh mạng hàng triệu người dưới thời Đức Quốc xã và gần đây xuất hiện trong Vlog 1977: Kali xyanua nguy hiểm thế nào?
Trong phiên bản Chí Phèo được bộ ba Vlog 1977 thể hiện, có một phân cảnh Chí Phèo dùng hợp chất kali xyanua để giết chết lão bá Kiến khiến nhiều người băn khoăn.
Từng được Đức Quốc xã sử dụng làm vũ khí trong chiến tranh với nhiều hình thức khác nhau, chất độc xyanua là cái tên gây nên nỗi ám ảnh kinh hoàng cho hàng triệu người Châu Âu trong Thế chiến II.
Ước tính chỉ với 300-400mg chất kali xyanua thì 1 người khỏe mạnh có thể mất ý thức trong vòng 10 giây đến 1 phút. Và chỉ với 500gr chất độc này 2500 người có thể bị giết trong tích tắc. Và đây cũng là lý do khiến Đức Quốc xã sử dụng loại hoạt chất này để tàn sát hàng triệu người.
Trong phiên bản Chí Phèo được bộ ba Vlog 1977 thể hiện, có một phân cảnh Chí Phèo dùng hợp chất kali xyanua để giết chết lão bá Kiến khiến nhiều người băn khoăn. Và mặc dù, hiện tại đã có hàng trăm ý kiến bình luận, giải thích về hợp chất này nhưng sự nguy hiểm của chúng vẫn chưa được làm rõ đối với nhiều người xem.
Vậy hợp chất kali xyanua là gì? Chúng nguy hiểm thế nào? Liệu có thể sơ cứu khi bị trúng độc chất này không? Chuyên gia sẽ lý giải cho chúng ta ngay dưới đây!
Hợp chất kali xyanua là gì?
Theo PGS.TS Trần Hồng Côn (khoa Hóa, Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN), kali xyanua hay xyanua kali là hợp chất hóa học không màu của kali có công thức KCN. Kali xyanua có mùi giống như mùi quả hạnh nhân, có hình thức bề ngoài giống như đường, có khả năng hòa tan nhiều trong nước.
Sử dụng trong ngành kim hoàn, người ta dùng kali cyanua để mạ hay đánh bóng bằng phương pháp hóa học. Đôi khi, kali xyanua cũng được sử dụng trong ngành khai thác các mỏ vàng để tách vàng ra khỏi quặng vàng. Cho đến những năm thập niên 1970, hợp chất này còn được sử dụng trong thuốc diệt chuột.
Kali xyanua nguy hiểm như thế nào?
Chuyên gia nhận định, kali xyanua là một chất kịch độc, gây chết người chỉ cần một liều lượng cực thấp. Như trong Chí Phèo của Vlog 1977, sau khi bật điếu thuốc cho bá Kiến hút, chưa mất đến 1 phút mà chất kịch độc này đã ngấm vào cơ thể khiến Bá Kiến ngã lăn quay.
Kali xyanua được liệt kê là một trong những chất độc đầu bảng trên thế giới. Nếu bạn là một người chăm đọc truyện trinh thám, đơn giản như đọc truyện tranh Conan thì có lẽ bạn đã biết đến hợp chất này.
Khi nhiễm độc xyanua, đầu tiên có cảm giác nóng lưỡi, họng, đau đầu, chóng mặt, kích thích, đau bụng, buồn nôn, thở nhanh sâu. Thực tế cho thấy, chỉ cần ăn nhầm 200-250mg kali xyanua thì một người khỏe mạnh bình thường có thể mất ý thức trong vòng 30 giây đến 2 phút. Sau khoảng 1 giờ, nạn nhân rơi vào trạng thái hôn mê. Sau 3 giờ có thể tử vong nếu không có các biện pháp điều trị kịp thời.
Kali xyanua gây độc bằng cách ngăn chặn sự trao đổi của tế bào. Chúng có khả năng tạo liên kết hóa học với các heme như hemoglobin trong máu, làm cho các tế bào không lấy được oxy và sớm bị hủy hoại.
Ước tính, khi bị nhiễm độc một lượng lớn kali xyanua, não và tim sẽ bị tổn thương nặng trước khi dẫn đến tử vong. Chưa hết, giới khoa học nhận định chỉ một lọ 500g kali xyanua có thể đủ sức giết chết 2.500 người khỏe mạnh nếu chẳng may nhiễm độc.
Sự nguy hiểm của kali xyanua còn bởi hợp chất có thể xâm nhập bằng nhiều con đường cơ bản khác nhau. Con người có thể bị nhiễm độc kali xyanua qua 3 đường: đường tiêu hóa (thông qua thức ăn, nước uống), đường hô hấp (vì có thể bay hơi) và qua da nhờ khả năng xuyên qua da vi diệu.
Sơ cứu khi nhiễm độc kali xyanua bằng cách nào?
Theo Wikipedia, khi bị ngộ độc xyanua kali, cần sơ cứu nạn nhân bằng cách cho thở bằng khí ôxy. Trong các phân xưởng có sử dụng xyanua kali, thường có sẵn bộ cấp cứu trong trường hợp nhiễm độc, bao gồm các chất amyl nitrit, natri nitrit, xanh methylen và natri thiosunfat.
Đường glucozơ có khả năng làm chậm lại đáng kể quá trình gây độc của kali xyanua, đồng thời bảo vệ các tế bào bằng cách tạo liên kết hóa học với xyanua kali. Tuy nhiên, mọi người cần nhớ rõ glucozơ không có khả năng giải độc khi bị nhiễm độc kali xyanua.
PGS.TS Phạm Duệ (Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai) lưu ý thêm, khi bị ngộ độc xyanua, người dân không thể tự xử lý mà phải nhanh chóng đến cơ sở y tế để được điều trị tích cực và dùng thuốc giải độc. Khi đi cấp cứu, đặt bệnh nhân nằm nghiêng an toàn (nửa người dưới nằm sấp, mặt nghiêng sang một bên) khi bênh nhân bị co giật. Không để bệnh nhân bị ngã. Không dùng vật cứng chèn miệng nạn nhân co giật mà nên thay bằng vật mềm như khăn…