Chuyên gia đông y mách bạn tận dụng loại củ “mọc bờ mọc bụi” để vừa ăn ngon vừa chữa bệnh trong mùa thu này

Củ niễng mọc bờ mọc bụi thực tế chính là thuốc quý trong Đông y

Sống lâu năm ở những miền quê thôn dã, chúng ta không thể không biết đến một loại củ dân dã mang tên củ niễng. Người ở quê trồng niễng và thường thu hoạch trong thời gian 1-2 tháng ngắn ngủi khi thu đến. Chúng ta thường lấy củ niễng làm thức ăn. Nhiều năm trở lại đây, loại củ này có giá trị thương mại cao hơn, được nhiều người ưa chuộng nên được nâng tầm lên mức mới.

Nhưng không đơn giản chỉ là món ăn, củ niễng còn được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh trong Đông y. Theo cựu đại tá, lương y đa khoa Bùi Hồng Minh (Phó Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, Hà Nội), trong Đông y, cây niễng còn gọi là cô mễ, giao cẩu, lúa miêu, củ niễng, giao bạch tử. Tên khoa học Zizamia latifolia Turcz (Xizamia aquatica L., Zizania dahurica Steud, Hydropyrum latifolium Griseh., Limnochloa caduciflora Turcz. Cây niễng thuộc họ Lúa Poarceae (Gramineae), cho vị thuốc là giao bạch tử - chính là quả cây niễng phơi hay sấy khô.

"Trong Đông y, củ niễng hay giao bạch tử có tính lạnh, vị ngọt, có tác dụng chữa khát, tiêu phiền điều dạ dày và ruột, thông sữa, thúc sữa. Củ niễng thường được dùng để chữa sốt và lỵ, mỗi ngày 4-6g, dưới dạng thuốc sắc", lương y Bùi Hồng Minh cho hay.

Không chỉ có mùi vị dễ chịu, hương vị thơm ngon, củ niễng còn chứa nhiều thành phần hữu ích cho sức khỏe như protein, lipid, carbohydrate, cholesterol xơ thực phẩm; các khoáng chất đồng, magne, kẽm, selen, canxi, sắt, photpho, kali, natri; các vitamin A, B1, B2, B6, C, D, E, K, folacin, pantothenic axit, carotene, niacin.

Trong khi đó, người Nhật Bản lại có thói quen ăn củ niễng như một món ăn để dưỡng sinh, tăng hiệu quả dưỡng trắng, giữ ẩm, làm đẹp dung nhan. Đây chính là món ăn dưỡng nhan rất được phụ nữ Nhật Bản ưa chuộng, được các nhà khoa học nước này công nhận chứ không phải dựa trên kinh nghiệm cá nhân. Không cần phải chế biến cầu kỳ, người Nhật thường độn cơm với củ niễng để ăn dưỡng nhan, chăm sóc sức khỏe.

Ăn củ niễng vào mùa thu để vừa phòng chống bệnh, vừa dưỡng da siêu đẹp

Theo lương y Bùi Hồng Minh, củ niễng đang vào mùa nên rất tươi ngon, sạch sẽ, do đó nên tận dụng để làm thức ăn dưỡng nhan cho chị em phụ nữ, đồng thời làm thuốc chữa bệnh. Một số bài thuốc chữa bệnh từ củ niễng mà chúng ta nên tận dụng là:

- Thanh nhiệt, lợi thấp, giải độc, tốt cho người bị viêm tuyến tiền liệt thiên về nhiệt: Ăn củ niễng xào thịt. 

Cụ thể, món ăn được làm như sau: Củ niễng 200g, thịt lợn nạc 100g, cà rốt 50g, gừng tươi, muối, tỏi, hành, mì chính. Hành, gừng rửa sạch thái nhỏ, rửa sạch tỏi bóc vỏ thái miếng. Rửa sạch củ niễng, thái miếng; cà rốt gọt vỏ rửa sạch thái miếng, cho vào nước sôi chần một lúc. Sau khi rửa sạch thịt nạc, lọc hết gân, thái miếng. Cho dầu vào nồi đun nóng, cho hành tỏi vào phi thơm, sau đó cho thịt nạc và củ niễng, cà rốt vào xào cùng, sau khi xào chín, nêm muối, mì chính trộn đều là được.

- Hỗ trợ sức khỏe cho bệnh nhân tiểu đường: Nấu cháo củ niễng, thịt lợn băm với gạo tẻ, nấm hương. Củ niễng làm sạch thái chỉ, nấm hương thái sợi, cho dầu vừng vào chảo đun nóng, đổ thịt băm rồi cho củ niễng, nấm hương, muối, mì chính xào thơm với dầu vừng rồi xúc ra bát. Gạo tẻ vo sạch đổ nước vào nấu cháo, khi cháo nhừ đổ bát thịt xào niễng nấm hương vào đảo đều, đun sôi là được.

- Bệnh nhân tăng huyết áp: Củ niễng bóc bẹ gọt vỏ, luộc chín vớt ra để ráo, trứng gà đánh nhuyễn cho vào chảo rán thật mỏng gắp ra đĩa. Củ niễng thái chỉ dài, dăm bông và trứng gà rán cho lẫn vào bát. Sau đó cho mắm muối, mì chính, đường, tiêu bột, dầu vừng vào bát niễng trộn đều là ăn được.

Lưu ý: Không ăn củ niễng với mật ong. Người bị sỏi đường tiết niệu, tỳ vị hư hàn, đau bụng tiêu chảy hoặc người dương suy hoạt tinh cũng không nên ăn loại củ này.