Con cháu ngông cuồng, bất hiếu là lỗi của cha mẹ?

Ngày 2/7, trên nhiều diễn đàn đồng loạt đăng tải một đoạn clip dài gần 2 phút ghi lại cảnh chàng thanh niên khoảng hơn 30 tuổi cầm dép đánh tới tấp vào mặt, vào đầu một bà lão.

Theo nội dung đoạn clip trên thì do mâu thuẫn với một nam thanh niên mặc áo đỏ và nói rằng nếu anh ta uống nước sẽ phải trả tiền chứ không được ăn quỵt. Nam thanh niên này tỏ ra hung hăng định lao vào đánh thanh niên kia nhưng bị người dân can ngăn. Không dừng lại ở đó khi bà lão là bác ruột của nam thanh niên kia đến can ngăn thì bất ngờ nam thanh niên đã dùng ngay chiếc dép cầm trên tay đánh liên tiếp vào mặt khiến bà bị ngã xuống đường.

Sự việc chỉ dừng lại khi hành động trên bị người dân can ngăn đông đảo.

Gặp phóng viên, bà L.K (68 tuổi, trú tại tổ dân phố số 29) chưa hết bàng hoàng kể lại câu chuyện. Theo bà L.K thì người hành hung bà là anh D., là cháu ruột của bà L.K và là con trai của ông Lê Mạnh H. (ông H. là anh trai của bà L.K).

Bà L.K kể lại: Khoảng 2h30 chiều 2/7, tôi có nhờ một người hàng xóm trông quán nước. Khi anh hành xóm đang trông quán nước thì D. đi vào quán lấy cốc đá. Từ đây, 2 người xảy ra mâu thuẫn cãi vã. Lúc đó, tôi vào can ngăn thì bị chính D. cầm dép tát vào mặt và đầu khiến tôi ngã túi bụi

Theo bà K. chưa dừng lại ở đó, cháu ruột của bà tiếp tục cầm điếu cày hành hung bà đến nứt cả chiếc điếu cày. Bức xúc trước sự việc vợ mình bị chính cháu ruột hành hung, ông Lê Trọng Th. (66 tuổi) chồng bà K. vừa nói vừa đưa chiếc điếu cày bị nứt đầu ra làm minh chứng. 

Ông Th. cho biết: Khi đó ông bận công việc, về đến nhà thì hay vợ mình bị hành hung và rất phẫn nộ trước việc hung thủ chính là cháu mình: “Việc một thanh niên hành hung người già là không thể chấp nhận được nhất lại là người trong gia đình”.

Để trả lời câu hỏi này, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với chuyên viên tư vấn tâm lý trẻ em Lê Khanh, Phó giám đốc Trung tâm Rồng Việt Vũng Tàu, và được chuyên gia chia sẻ:

Trong chúng ta, chắc nhiều người đã từng biết câu: Gieo suy nghĩ, gặt hành động; Gieo hành động, gặt thói quen; Gieo thói quen, gặt tính cách…. Vì thế, với những hành động mà ta gọi là “bất hiếu, bất nhân” của những bạn trẻ vừa nêu, phải chăng đó là những nông nỗi nhất thời hay là những biểu lộ của một tính cách đã hình thành từ những thói quen xấu do sự nuông chiều hoặc phải chịu sự áp đặt hay bảo bọc thái quá của các bậc cha mẹ! 

Nếu nói như thế, hóa ra đây là lỗi của mẹ cha? Có cha mẹ nào mà không yêu con, không chiều con, không dành tất cả những gì tốt đẹp nhất cho con? Tuy nhiên đó không phải là lý do để có thể chiều con không giới hạn.

Bên cạnh đó hẳn cũng không thiếu những bậc cha mẹ không biết cách dạy con, thay vì bằng những lời lẽ yêu thương và tôn trọng, thì họ sẽ trút xuống đứa con những lời lẽ phê phán nặng nề, những đòn roi hay những biện pháp kỷ luật bởi vì với họ: “Cá không ăn muối cá ươn, con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Và cha mẹ “luôn luôn đúng”, thậm chí có sai cũng không được cãi, vì cãi là hư rồi! 

Nhưng rồi, khi những lời la mắng, phê phán mỉa mai, không còn hiệu lực nữa, các bậc cha mẹ lại chuyển sang “dụ dỗ” hay chiều chuộng! Có thể nói, áp đặt và chiều chuộng là hai hành vi được các bậc cha mẹ áp dụng rất phổ biến và có khi đó là một “thói quen” trong cách dạy con!. 

Những đứa con, trong giai đoạn trẻ em đã lớn lên trong sự áp đặt và chiều chuộng, để từng bước hình thành những tính cách như đòi hỏi thường xuyên, ích kỷ và lệ thuộc. Cho đến khi bước vào lứa tuổi dậy thì, với những xáo trộn của tâm sinh lý, trở nên ẩm ương, trẻ không còn là trẻ mà người lớn thì chưa ra người lớn. 

Cộng thêm với những tính cách rất mâu thuẫn trong cách giáo dục của các bậc mẹ cha, thì việc bộc lộ những phản ứng thái quá, từ việc cãi lại, rồi bỏ nhà đi, rồi sa vào tệ nạn xã hội, cho đến những hành vi kinh khủng hơn như mắng nhiếc cha mẹ hay giết cả người sinh ra mình… Đó là một chuỗi những hành vi bị dồn nén cho đến một lúc phải bùng nổ mà đôi khi chính các em sau đó cũng không hiểu tại sao mình lại làm như vậy. 

Chúng ta cũng biết rằng, tâm lý con người như một tảng băng sơn mà phần nổi lên mặt nước, ta gọi là phần Ý thức, chỉ chiếm một diện tích rất nhỏ. Còn một phần lớn hơn chìm dưới nước, nhưng vẫn có thể thấy lờ mờ ta gọi là tiềm thức. Đây cũng là nơi điều khiển những hành vi đã hình thành thói quen trong ta. 

Còn một phần lớn hơn là vô thức, là phần chìm sâu dưới lòng biển, ta không thể thấy, cũng chính là một nơi tàng trữ tất cả những tác động từ thủa ấu thơ cho đến ngày trường thành. Để lặng lẽ một lúc nào đó, đưa lên phần tiềm thức, những tư tưởng “chỉ đạo” cho hành động mà chính ý thức cũng không “quản lý” nổi. 

Ngoài ra, nếu có thể xem xét từng trường hợp, thì sự phản ứng một cách quá đáng của các bạn trẻ, ngoài việc “bùng nổ” vì sự dồn nén, còn có một yếu tố khác có tác dụng đổ dầu vào lửa. Đó chính là cách ứng xử không khéo léo của các bậc sinh thành khi thấy con em bắt đầu có những dấu hiệu phản kháng, chống đối…  Thay vì cần phải lắng nghe để từng bước hóa giải sự thiếu kiểm soát cảm xúc của con em, thì lại tiếp tục phê phán, mắng mỏ các em cho đến mức cả bố mẹ lẫn con cái đều “mất kiểm soát và không kềm chế nổi bản thân”!. 

Như vậy, dù hành vi của các em là sự vi phạm nghiêm trọng các giá trị đạo đức, bản thân các em phải chấp nhận những hậu quả của nó: Từ những biện pháp kỷ luật theo từng mức độ phạm tội, cho đến sự phê phán của dư luận, thậm chí là của lương tâm. 

Nhưng điều quan trọng hơn, sự bùng nổ của các em, cho thấy đây là một dấu hiệu đáng báo động, không phải là một sự suy thoái về đạo đức, mà là một kết quả của những biện pháp giáo dục thanh thiếu niên không hiệu quả nếu không muốn nói là sai lầm và lạc hậu. 

Các bậc phụ huynh và cả các nhà giáo dục cũng cần phải nhìn lại bởi vì “xem quả biết cây”. Một gia đình ổn định và một nền giáo dục nhân bản sẽ không sản sinh ra những đứa con bất hiếu, những con người bất nhân!