Vị Tết xưa trong lòng những người con xa xứ

Dịu vị quê hương.

Với những người dân đảo Phú Quốc, cứ vào độ từ tháng 7 đến tháng 12 là thời điểm thu hoạch cá cơm để làm nước mắm. Những con cá cơm tươi trong đang ở giai đoạn trưởng thành, có độ lớn đều, tươi và “béo tốt” được đánh bắt, loại bỏ tạp chất và rửa bằng nước biển, sau đó trộn đảo ngay với muối với tỷ lệ 3 cá 1 muối rồi đưa xuống hầm tàu. Cách trộn cá tươi như vậy giữ cho thịt cá không bị phân huỷ, nước mắm có hàm lượng đạm cao nhất và không có mùi hôi. Sau đó cá được chượp muối được đưa vào đất liền ủ trong thùng gỗ từ 12-15 tháng. Ngày tháng dần qua, lúc “chượp chín” là khi cá và muối hòa lẫn vào nhau, tạo thành những giọt nước mắm màu nâu đậm, song sánh, hoàn toàn không mặn chát hay hôi nồng, mà đậm đà với dư vị ngọt hậu của đạm cá rất quyến rũ.

Gia đình Việt, không ai không thích những món ăn liên quan đến nước mắm, từ những món ăn sáng như bánh cuốn, bánh mì, hủ tiếu… cho đến món ăn trưa, ăn tối hàng ngày như cá kho tộ, thịt kho tàu, cánh già chiên nước mắm… “Vị nước mắm thơm nồng, mặn mòi hương cá luôn có sức hút mạnh với cả nhà tôi trong mọi món ăn” – chị Hoàng Trang (nhân viên văn phòng Q3) kể. Quê chồng chị ở Kiên Giang nên chị thường chọn nước mắm ở Phú Quốc cho bữa cơm gia đình mình. Với chị, đó là gia vị cho món ăn không thể nào thiếu.

Những người làm nước mắm truyền thống tại Phú Quốc cho biết: “Thông thường, độ đạm tự nhiên của nước mắm ở khắp các vùng miền sẽ khác nhau. Vùng biển Nha Trang, Phan Thiết, Cát Hải… chỉ có thể làm ra được loại nước mắm từ 30 – 35 độ đạm. Riêng tại Phú Quốc – vùng biển được thiên nhiên ưu ái cung cấp cho những loại cá cơm khác biệt, rất dinh dưỡng – nên dù không cần can thiệp bằng công nghệ thì việc ủ chượp cá theo phương pháp truyền thống đã có thể thu được nước mắm nguyên chất có độ đạm tự nhiên cao đến 40 độ, tạo nên hương vị độc đáo, thơm ngon mà ít vùng nào sánh bằng”

Từ đất khách tìm về cố hương

Hương vị nồng thơm của biển thấm trong từng hơi thở của những người con đất Việt, đặc biệt với những người con xa xứ. Đó là những người luôn “tìm về cố hương”, chỉ mong tìm được vị thơm nồng quen thuộc mà bữa cơm nơi đất khách không thể nào tròn vẹn: vị nước mắm mặn mòi nơi đầu lưỡi, vị thơm ngọt của đất mẹ yêu thương. “Định cư và sinh sống tại Mỹ gần nửa đời người nhưng tôi cảm thấy luôn thiếu cái gì đó trong từng món ăn, không sao cảm nhận hết vị ngon thật sự” – chị Nguyệt Anh (một Việt kiều Mỹ) chia sẻ. Ngày ấy, ở Mỹ không có nước mắm, mọi món ăn chỉ có muối và muối. Đất lạ, người lạ, ăn uống cũng lạ khiến nỗi nhớ quê của chị nói riêng, của hàng triệu người con xa xứ nói chung – thêm cồn cào, day dứt…

Mới đây, chị thật sự vỡ oà khi thấy hương vị quê nhà xuất hiện nơi xứ người - đó chính là chai nước mắm Vị Xưa. Cầm trên tay chai nước mắm Vị Xưa, chị trào dâng cảm xúc. Nỗi nhớ nhà, nhớ quê lại bùng lên dữ dội. Chị tâm sự: “Chấm miếng nước mắm, vị giác của tôi như quay trở lại, mọi khung cảnh xưa dường như tái hiện. Hình ảnh gia đình tôi ở vùng quê xưa, nơi có mạ ngồi khâu áo bên cửa sổ, cha đọc báo, mấy đứa em đọc bài râm rang chợt ùa về. Nhà nghèo, cơm của mạ chỉ có mắm kho quẹt với mấy con tép nhỏ và vài cọng lang luộc mà chị em tôi ăn ngon lành. Những kỷ niệm đó, với tôi, là mãi mãi…”

“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở, khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”. Phải nói rằng, hương vị quê nhà không đâu xa xôi – đó chính là vị mặn mòi, đậm đà nhưng hậu vị ngọt lành của những giọt nước mắm thấm đượm hồn quê. Ai đã từng xa quê, từng khắc khoải nhớ quê trong một chiều nhạt nắng, mới cảm nhận được vị ngon dịu vị quê hương này. Chấm một miếng nước mắm là nhớ nhà, chấm một miếng nước mắm là nhớ quê. Thôi thì ta cứ chấm tiếp, để đong đầy nỗi nhớ, niềm thương, để vị quê hương luôn trong tâm mình, bất hủ…