Bởi họ thực sự xứng đáng có được cái nhìn đúng đắn, chính xác và công bằng.

1. “Vì lý do gì mà phụ nữ phải ly hôn rồi một mình nuôi con?”

Thực ra, việc không dám buông bỏ, cố níu kéo những điều không mang lại cho mình hạnh phúc, hoặc không dám đứng lên sau những va vấp trong hôn nhân, mới gọi là thất bại.

HLV Fitness Hana Giang Anh - người mẹ đơn thân luôn hạnh phúc với tình yêu nhỏ của mình - bé Bắp

Đâu có gì sai khi những người yêu nhau thuở trước nay chẳng thể chung đường? Đâu có gì sai khi cả hai đồng thuận cởi trói cho nhau khỏi mối quan hệ ngột ngạt nơi tình yêu đã vắng bóng? Đâu có gì sai khi người phụ nữ sẵn sàng tự mình nuôi con, chấp nhận đánh đổi thật nhiều để bù đắp cho con những yêu thương vốn không trọn vẹn?

Không phải sau cuộc hôn nhân tan vỡ nào phụ nữ cũng bơ vơ như một kẻ đáng thương bị bỏ rơi. Và chớ quên những khái niệm như “đức hạnh” hay “chính chuyên” thực ra cũng chỉ là tương đối – đừng đem chúng trói buộc tự do của người phụ nữ hay hạ thấp giá trị của những người mẹ đơn thân.

Đã có lần, trong một chuyến đi học tại Nhật Bản – đất nước phát triển song vẫn nặng nề tư tưởng trọng nam khinh nữ, tôi “đánh liều” hỏi chị bạn người Nhật về quyết định trở thành mẹ đơn thân. Chị cho tôi xem bức ảnh gia đình với đầy đủ bố mẹ và con, và hào hứng kể rằng hai đứa nhỏ vẫn vui thế nào khi tới thăm bố trong những ngày nghỉ lễ. Những tan vỡ trong quá khứ đôi khi sẽ khiến niềm tin của người phụ nữ vào hạnh phúc gia đình lung lay, sứt mẻ. Thế nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc người mẹ đơn thân sẽ nhìn mọi đàn ông trên đời, bao gồm cả người cũ bằng con mắt tiêu cực và đắng cay. Trải nghiệm đủ và tổn thương đủ, hơn ai hết, mẹ đơn thân hiểu rằng tha thứ cho người khác cũng chính là tìm kiếm bình yên cho bản thân mình.

30 tuổi và đơn thân - vừa gồng mình với guồng quay chốn công sở, vừa xoay sở với hai thiên thần nhỏ đang tuổi mầm non, ở chị vẫn luôn tỏa ra nguồn năng lượng tích cực trước cuộc đời. Chị nói thành thạo tiếng Anh, học thêm tiếng Trung để tìm cơ hội thăng tiến, là thành viên tích cực trong cộng đồng gia đình bản địa tình nguyện (homestay) tại Fukuoka, hoàn toàn độc lập về kinh tế và tự chủ với mọi quyết định của đời mình.

Đối với chị, hai thiên thần bé nhỏ chính là động lực sống mạnh mẽ nhất. (Ảnh minh họa)

Không một ai có thể đưa ra lý do chính đáng nào để khẳng định rằng một bà mẹ đơn thân như chị bạn tôi là “thất bại”. Thật khó để tìm ra bất kỳ dấu ấn nào của buồn bã trong con người ấy, dù là nhỏ nhất. Riêng tôi vẫn nghĩ, có lẽ từ “thất bại” vốn đã được chị gạt khỏi cuốn từ điển sống từ lâu lắm rồi.

2. “Làm mẹ đơn thân thì dạy con khó lắm!” - Liệu điều này còn đúng với hiện tại?

Vấn đề ở đây không phải họ là ai, mà ở cách họ nuôi dạy con mình như thế nào. Không một danh xưng hay danh hiệu nào – đơn thân hay không đơn thân – đủ mạnh để phán xét rằng một người mẹ tốt hay không tốt. Bởi mẹ nào cũng là mẹ, cũng sẵn sàng hy sinh tất thảy mọi thứ để được làm trọn vẹn thiên chức ấy mà thôi.

Hãy một lần thử xỏ chân vào “chiếc giày” của người trong cuộc, gạt mọi định kiến qua một bên để nhìn nhận xác đáng hơn về câu chuyện này.

Ai nói rằng mẹ đơn thân không thể có cách dạy con đúng đắn? - Ảnh: Mẹ Elly Trần và bé Cadie Mộc Trà

Khoảng 3 năm trước, báo đài từng đưa tin về cô gái 9X tên Lã Hồ Minh Khuê – ứng viên Việt Nam duy nhất giành suất học bổng toàn phần trị giá hàng trăm ngàn đô của Đại học Harvard danh giá. Khâm phục tài năng của Khuê, người ta còn cảm phục hơn về bóng hình của người mẹ - nhà văn, nhà báo Hồ Thị Hải Âu phía sau thành công vang dội của cô con gái. Là một người mẹ đơn thân, cô chủ động bước ra khỏi cuộc hôn nhân bế tắc để giữ lấy môi trường lành mạnh cho con khôn lớn. Suốt 18 năm Minh Khuê chuẩn bị hành trang bước vào đời là chừng ấy năm cô Hải Âu đóng vai trò của người mẹ kiêm người cha, người thầy, người bạn lớn, và người đồng hành. Những đúc kết về phương pháp giáo dục con đến hôm nay được cô đọng lại trong 2 cuốn sách, trở thành “kim chỉ nam” cho biết bao bậc làm cha làm mẹ hiện đại. Tôi còn nhớ mãi lời cô Hải Âu viết tặng con mình trong cuốn sách lần đầu tiên xuất bản: “Tất cả tình mẹ đều là dành cho con. Và bởi tình yêu cho con khiến mẹ biết yêu thương rộng lớn”.

Cô Hồ Thị Hải Âu trong vai trò bạn đồng hành, người cha, người dìu dắt con gái mình

Rõ ràng những khó khăn của người mẹ phải trải qua khi nuôi con một mình là thật, nước mắt là thật, đớn đau là thật nhưng yêu thương và thành công cũng là thật. Hành trình vất vả nuôi dạy con cái nên người cũng là hành trình của mẹ đơn thân từng ngày nới rộng mọi giới hạn của bản thân mình. Bước ra từ đổ vỡ của hôn nhân, bằng sự nhạy bén của khối óc và tỉnh táo của con tim, mẹ đơn thân “dốc cạn mình” để bù đắp cho con, và coi việc dạy con thành nhân, thành tài như một lẽ sống.

Trước khi buông lời phán xét, hãy nhớ rằng việc hoài nghi “năng lực làm mẹ” của phụ nữ đơn thân không chỉ đè nặng áp lực lên đôi vai họ, mà còn gián tiếp tạo ra tâm lý mặc cảm cho con trẻ. Không mẹ đơn thân nào sẽ trở thành hình mẫu xấu xí cho con cái mình, chính sự hà khắc vô lý của cộng đồng có chăng mới tạo nên điều ấy.

3. “Thời buổi này làm mẹ đơn thân lại đang thành “mốt” nữa kìa!”

Có mấy ai sẵn sàng làm mẹ đơn thân, hai vai gánh cả thế giới? - Ảnh: Ca sĩ Hiền Thục cùng con gái

Trong vài năm trở lại đây, những câu chuyện của nhiều người mẹ đơn thân được khai thác, phân tích, và ngợi ca trên mặt báo ngày một nhiều, không có nghĩa là nó đang trở thành một trào lưu. Bởi trào lưu nào cũng chỉ mang tính nhất thời, hôm nay rộ lên thì ngày mai đã có thể đã kết thúc. Rõ ràng quyết định nuôi con một mình của người phụ nữ chưa bao giờ nên được coi như một món trang sức hợp thời - vận lên người khi có kẻ tung hô và tháo ra khi đã thấy nhàm chán.

Nào ai làm mẹ đơn thân chỉ để chứng minh rằng: “Tôi chẳng cần ai nuôi con ngoài bản thân mình”. Không, ai mà chẳng muốn con mình sinh ra trong đủ đầy yêu thương của cha mẹ. Đâu có ai nhất quyết làm mẹ đơn thân chỉ để cho xã hội thấy: “Tôi sống tốt mà, cần gì đàn ông ở bên”. Không, ai cũng có lúc cần một bờ vai vững chãi để nép mình khi bão giông gõ cửa. Làm mẹ đơn thân chắc chắn không phải là một cách để phụ nữ “tuyên ngôn” với đời. Nó là một lựa chọn cá nhân sau khi trải qua vô vàn cuộc đấu tranh tư tưởng, được dẫn lối bởi tình yêu thương con, bởi niềm tin vững chắc vào chính mình, và hiển nhiên kèm theo rất nhiều bản lĩnh.

Phụ nữ hay đàn ông thì cũng vậy thôi, làm gì có ai từ khi sinh ra đã bẩm sinh mạnh mẽ. Sức mạnh và nội lực của con người chỉ thực sự bộc lộ ra khi bị hoàn cảnh xô tới tận cùng. Quả thực, nếu không trải qua ngã rẽ bất ngờ của hôn nhân, những người mẹ đơn thân sẽ chẳng bao giờ kiên cường đến vậy. Giống như một ngày khi cuộc đời chợt đổi dòng, nước không còn chảy xuôi, thì người ta vẫn biết cách khéo léo lựa tay chèo, thay vì bị cuốn phăng theo dòng nước xiết. Chắc chắn không người phụ nữ nào lại đánh đổi hạnh phúc vẹn tròn, một thân một mình chống chọi trên hành trình lắm chông gai chỉ để xu thời, hợp thế.

Quay trở lại cuộc trò chuyện với chị bạn người Nhật được nhắc tới ở đầu bài viết, sau cùng có một câu nói của chị vẫn làm tôi trăn trở mãi: “Em biết không, những người mẹ đơn thân sẽ không gục ngã vì gánh nặng kinh tế hay công việc gia đình đâu, mà dễ dàng tổn thương nhất vì áp lực từ định kiến”. Mẹ đơn thân cũng chỉ là một lựa chọn trong vô cùng vô tận những lựa chọn của cuộc đời. Những người mẹ đơn thân không cần ai phán xét, càng không màng tới sự nổi tiếng hay ồn ào; điều họ cần là sự thấu hiểu, tuyệt đối tôn trọng và rất nhiều yêu thương.