Dễ biến chứng nặng khi cứ thấy sẹo gồ lên là tiêm ngay để điều trị, chuyên gia cảnh báo hầu hết mọi người đang nhầm lẫn

Trước đó do một tai nạn giao thông cách đây một năm đã để lại hai vết sẹo lồi nhỏ cỡ đầu đũa trên đầu gối bệnh nhân.

Trước khi nhập viện một tháng, chị này đã đến một spa ở TP.HCM điều trị sẹo lồi bằng phương pháp tiêm Triamcinolone (một loại thuốc tiêm da điều trị sẹo lồi và các bệnh viêm da cơ địa, viêm khớp...). Tuy nhiên, kết quả, từ hai nốt sẹo lồi nhỏ xíu, sau khi chích thuốc điều trị sẹo, vùng đầu gối của chị đã bị biến chứng lan rộng như bàn tay.

Đây chỉ là một trong vô vàn các trường hợp tự ý tiêm thuốc corticoid lên vùng sẹo, dẫn đến những biến chứng không mong muốn. Đa số các trường hợp này sẹo chỉ là những sẹo xấu hoặc sẹo đang trong giai đoạn sửa chữa, hồi phục, vì muốn được tiêm cho sẹo phẳng, sẹo đẹp hơn như quảng cáo tại một số spa, thẩm mỹ viện hiện nay. Tuy nhiên có một sự thật đau lòng là hầu hết những sẹo này đều bị chẩn đoán sai vì đa số chúng không phải sẹo lồi, dẫn đến những biến chứng đáng tiếc.

Chỉ sẹo lồi mới là tình trạng bệnh lý cần điều trị nhưng nhiều người thường chẩn đoán nhầm

Theo TS Đỗ Thiện Dân (khu điều trị Laser, chủ nhiệm khoa Y học Thực nghiệm, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108), nhiều người hay quan niệm rằng vết sẹo nổi lên trên bề mặt da thì ngay lập tức cho rằng đó là sẹo lồi. Thực tế không phải vậy.

Theo Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, hàng năm trên thế giới có ít nhất khoảng 100.000.000 người bị sẹo mới trên cơ thể. Trong số hàng trăm triệu người hình thành sẹo mới mỗi năm không phải ai cũng gặp tình trạng sẹo lồi. Tỷ lệ bị sẹo lồi rất ít, chiếm 5-15%. Còn lại đều là những sẹo có diễn biến bình thường hoặc sẹo phì đại.

TS Dân cho hay, diễn biến của sẹo bình thường sẽ là sau khi bị thương tích sẽ có quá trình liền vết thương nhanh hoặc chậm, thay thế vết thương bằng sẹo. "Sẹo hình thành bao giờ cũng cao hơn mặt da và điều này là hết sức bình thường. Sau đó, cơ thể có quá trình sửa chữa lại sẹo, giúp sẹo gần như tương đồng với màu da bình thường. Thời gian hồi phục thông thường mất khoảng 3-6 tháng".

TS Dân cho hay, diễn biến của sẹo bình thường sẽ là sau khi bị thương tích sẽ có quá trình liền vết thương nhanh hoặc chậm, thay thế vết thương bằng sẹo.

Nếu sau 3-6 tháng, sẹo vẫn tiếp tục to dần lên thì đây được coi là diễn biến bất thường. Biểu hiện bất thường có thể là sẹo lõm dần đi hoặc lồi to dần lên. Ở dạng to dần lên có thể là sẹo phì đại (chỉ xuất hiện trong thời gian nhất định, thông thường là trong 9 tháng đến 1 năm đầu sau khi hình thành sẹo), hoặc sẹo lồi (nếu sẹo tiếp tục to thêm mãi, ví dụ từ một vết sẹo bé tí xíu như kim tiêm mà cứ ngày càng to lên gây đau, ngứa).

"Chỉ khi xác định bị sẹo lồi, bệnh nhân mới được chỉ định điều trị bệnh lý. Tuy nhiên, nhiều người đang đánh đồng bất cứ loại sẹo nào cũng thành sẹo lồi, dẫn đến đưa ra phương pháp điều trị không phù hợp. Nhất là hiện nay, nhiều spa, cơ sở làm đẹp cứ thấy khách hàng có sẹo có nhu cầu chữa là áp dụng phương pháp tiêm corticoid, dẫn đến lợi bất cập hại. Trong khi đa phần sẹo hình thành sau khi lành vết thương chỉ cần chăm sóc bình thường là có thể diễn biến bình thường", TS Dân khẳng định.

Xác định đúng loại sẹo, từ đó bác sĩ sẽ đưa phương pháp điều trị chuẩn xác

Chỉ một số đối tượng có cơ địa sẹo lồi, sẹo phì đại mới cần điều trị dự phòng. Điều trị dự phòng đầu tiên cũng không phải dùng corticoid. "Đây chỉ là lựa chọn cuối cùng, chỉ khi nào chắc chắn chẩn đoán đúng là sẹo lồi mới dùng đến. Tuyệt đối không được lạm dụng dùng corticoid trong điều trị các sẹo mới, sẹo phì đại", chuyên gia nhấn mạnh.

Tuyệt đối không được dùng corticoid trong điều trị các sẹo mới, sẹo phì đại.

Vị tiến sĩ cho biết thêm, ngay cả khi sử dụng corticoid để điều trị sẹo lồi cũng không dùng đơn thuần, đặc biệt với sẹo lớn, vùng sẹo rộng. Nếu chỉ dùng mỗi corticoid thì đồng nghĩa việc bệnh nhân được dùng liều cao, lại trải qua liệu trình điều trị kéo dài sẽ dẫn đến nhiều tác dụng phụ tại chỗ (teo lõm sẹo, dãn mạch ở vùng có sẹo, tăng sắc tố, giảm sắc tố tại khu vực sẹo) cũng như toàn thân (giảm sức đề kháng dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm nấm, nhiễm trùng, đau dạ dày, phần lớn phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt…).

Mục tiêu của bác sĩ là làm sao cho sẹo bất thường thành sẹo bình thường, trong đó vừa tăng hiệu quả điều trị lại giảm đi tác dụng phụ của thuốc bằng nhiều biện pháp kết hợp. Ví dụ với sẹo còn nhỏ, người ta có thể kết hợp laser với corticoid, phẫu thuật với corticoid…

Ngay sau khi vết thương hình thành sẹo, bác sĩ cần điều trị dự phòng để sẹo không thành sẹo bất thường, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị. Có nhiều giải pháp khác nhau, trong đó điều trị dự phòng bằng silicon được xếp vị trí đầu bảng nhờ ưu điểm vượt trội như cực kỳ an toàn, đem lại hiệu quả cao. 

Nếu sẹo ở diện rộng như sẹo bỏng, bác sĩ có thể không dán silicon mà có thể dùng băng ép. Đối với sẹo lồi nhỏ, chưa bị phì đại quá có thể sử dụng laser… Với sẹo quá to có thể kết hợp cắt bỏ sẹo trong phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ không có sức căng, phẫu thuật bằng laser kết hợp tiêm corticoid để phát huy hiệu quả.