Giữ hồn trung thu: mua tò he cho con!

Giang Hoàng, nguồn ảnh aFamily.vn,
Chia sẻ

Những hình thù ngộ nghĩnh như Tôn Ngộ Không, Robo Trái cây, Pikachu... từ bột gạo nếp xanh đỏ đã hút hồn bao con mắt trẻ thơ.

Làng Xuân La, Phượng Dực, Phú Xuyên, Hà Nội được tiếng là “làng nặn tò he”, làng nghề có câu lạc bộ tò he truyền thống. Những sản phẩm độc đáo của làng được nặn từ bột gạo nhuộm màu đang góp phần gìn giữ và phát huy văn hóa cổ truyền của dân tộc.

Ban đầu, tò he là sản phẩm làm bằng bột dùng để cúng lễ nên chúng thường có hình thù các con vật như công, gà, trâu, bò, lợn, cá... vì vậy, người ta gọi sản phầm này là "đồ chơi chim cò". Về sau, sản phẩm được gắn vào một chiếc kèn ống, ở đầu kèn có quét chút mạch nha, khi thổi phát ra âm thanh "tò te" thế nên có lẽ người ta gọi là "tò te", sau này nói trại thành "tò he".

Nghệ nhân Đặng Văn Hạ cho biết, công phu nhất là làm bột, bột được làm từ gạo nếp trộn với gạo tẻ theo tỷ lệ 1/10 nghiền nhỏ dẻo, trắng, tròn và mịn đến độ không dính tay. Màu sắc đều được chế từ cây nhà lá vườn như rau ngót tạo màu xanh, quả gấc tạo màu đỏ, củ nghệ làm màu vàng, nghệ đen cho màu tím...

Bột được làm từ gạo nếp trộn với gạo tẻ theo tỷ lệ 1/10 nghiền nhỏ dẻo,
 trắng, tròn và mịn đến độ không dính tay.

Màu sắc đều được chế từ "cây nhà lá vườn" như rau ngót tạo màu xanh,
quả gấc tạo màu đỏ, củ nghệ làm màu vàng, nghệ đen cho màu tím...

Những “báu vật” của làng quê.

Các người nặn tò he Xuân La thường rong ruổi trong các phiên chợ quê, các làng xóm, phố phường để nặn tò he bán, nhất là khi nơi nào có đình đám, hội hè. Hành trang đồ nghề của họ khá đơn giản: một con dao nhỏ, vài que tre, chút sáp ong, một cái lược và một thùng xốp để cắm tò he lên trưng bày.

Màn ảo thuật của đôi bàn tay.

Chỉ sau ít phút, họ đã biến những cục bột màu thành những hình thù ngộ nghĩnh.

Qua bàn tay khéo léo, trí tưởng tượng phong phú, chỉ trong phút chốc, người thợ đã nặn từ bột thành những vị anh hùng, nhân vật cổ tích, rồi Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới, Quan Công, Lưu Bị, rồng, phượng, lợn, gà và cả Pikachu, Đôrêmon - nhân vật hoạt hình được trẻ em ưa thích...

Những Robo trái cây.

Tôn Ngộ Không trong Tây Du Ký.

Thủy thủ mặt trăng.

 
Siêu nhân.

Hiệp sĩ một mắt.

Hoạt hình Pikachu.

Những chú lợn đáng yêu.

Cho đến những bông hồng e ấp.

Tuy nhiên, giờ đây, tò he đang phải chống chọi với sự lấn át của đồ chơi nhập ngoại. Không có địa điểm làm nghề, nặn tại nhà thì chẳng biết bán cho ai. Cứ thế, nhiều người thợ dần bỏ nghề. Từ nghề truyền thống, nhiều người đã kiếm sống bằng nghề làm tượng thờ, làm tranh khảm giấy.

Mỗi “con” tò he cũng đều có hồn cốt.

Tò he vẫn được nhiều em thiếu nhi yêu thích.
Chia sẻ