Điểm mặt những nguyên nhân của căn bệnh gây tàn tật và tử vong cao

Theo số liệu thống kê của các nhà khoa học, có đến 90% các cơn đột quỵ có thể được chủ động phòng tránh. Chuyên gia y khoa McMaster tại Đại học Ontario (Mỹ) đã chia sẻ 10 nguyên nhân gây đột quỵ phổ biến nhất trong nghiên cứu mới đây của ông.

Trong nghiên cứu này, McMaster tập hợp số liệu từ 32 quốc gia bất kể độ tuổi, giới tính. Nghiên cứu chỉ ra một vài thay đổi nhỏ trong thói quen hàng ngày có khả năng giúp bạn thoát khỏi đột quỵ lên tới 90%. 

Một trong số những nguyên nhân bạn cần lưu tâm bao gồm:

Có đến 3 triệu người Mỹ được chẩn đoán gặp vấn đề với huyết áp. Huyết áp cao được ghi nhận khi chỉ số huyết áp tối đa/ tối thiểu cao hơn 140/90. Thành mạch hẹp là nguyên nhân khiến áp lực máu lưu thông tăng cao và đột quỵ xảy ra khi áp lực này phá vỡ mạch máu trào ra ngoài. Tuy nhiên, điều này có thể ngăn chặn bằng chế độ ăn hợp lý và tập luyện đúng cách. Theo nghiên cứu của McMaster, huyết áp ổn định giúp giảm nguy cơ đột quỵ tới 48%.

Nghiên cứu của McMaster cũng chỉ ra những người lười vận động phải đối mặt với nguy cơ đột quỵ cao gấp 36% so với bình thường. Đối với những chứng bệnh tim mạch nói chung, Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ khuyến khích người bệnh vận động đều đặn khoảng 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần. Con số này có thể thay đổi tùy vào khả năng của bạn.

Bên cạnh đó, Tổ chức cũng đề xuất mọi người tham gia các hoạt động thể thao khác. Bơi lội, chạy bộ, đi xe đạp… đều là những môn thể thao lý tưởng để đẩy lùi nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Nghiên cứu còn chỉ ra phần lớn những người bệnh không tập luyện đủ mức độ mà các chuyên gia đề xuất.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giảm hiểm họa của đột quỵ xuống 19%. Các chuyên gia sức khỏe cho hay, tăng cường chất xơ, cây họ đậu, thịt nạc và giảm bớt lượng đường, mỡ trong chế độ ăn là cách hiệu quả trong việc tăng cường sức khỏe tim mạch.

Tổ chức Y tế thế giới WHO khẳng định béo phì có ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và là nguyên nhân gián tiếp gây đột quỵ. Theo ước tính, có khoảng 2,1 tỉ người sở hữu số lượng cân nặng dư thừa trên toàn thế giới. 

Một nghiên cứu gần đây đã cảnh báo không ít người nhầm tưởng về thể trạng cơ thể mình. Các nhà khoa học nhấn mạnh, để xác định liệu cân nặng bản thân có ở mức báo động hay không, bạn cần những số đo chính xác chứ không thể nhận xét thông qua vẻ bề ngoài.

Theo dõi, kiểm soát cân nặng sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc điều chỉnh thói quen ăn uống và sinh hoạt.

McMaster chỉ ra rằng việc bỏ thuốc lá sẽ giảm nguy cơ đột quỵ lên tới 12%. Các số liệu mới nhất cho thấy, 17,8% dân số nước Mỹ hút thuốc. Con số này ở Anh là 19,3%. McMaster cũng cho biết, thuốc lá có khả năng hủy hoại mạch máu, gây các mảng bám ở thành mạch, cản trở lưu thông máu. Đây là nguyên nhân cho những cơn đau thắt ngực và đột quỵ.

Hai nguyên nhân chủ yếu gây ra đột quỵ là hiện tượng thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 85% và xuất huyết não chiếm 15% còn lại. Cả hai đều gây ra bởi tắc mạch máu khiến lưu lượng máu lưu thông không đều trong cơ thể.

Các nhà khoa học khẳng định hệ tim mạch khỏe mạnh sẽ làm giảm nguy cơ các cơn đột quỵ lên tới 9%. Rung tâm nhĩ, rối loạn nhịp tim đều là “tác giả” của những cơn đột quỵ.

2,9 triệu người Mỹ hiện đang mắc tiểu đường. Ở Anh, con số này đã lên tới 3,9 triệu - gấp 3 lần so với thời điểm 10 năm trước. Con số này được dự đoán sẽ còn tăng lên đến 5 triệu vào năm 2025.

Bệnh nhân tiểu đường phải đối mặt với nguy cơ tắc mạch máu và đột quỵ cao hơn người thường. Nghiên cứu cũng chỉ ra kiểm soát tốt cân nặng của mình sẽ giúp giảm nguy cơ độ đột quỵ đi 4%.

Huyết áp cao khiến tỉ lệ đột quỵ gia tăng nên các đồ uống có cồn cũng không nằm trong diện “vô tội”. Tiếp nhận quá nhiều đồ uống cồn như rượu sẽ gia tăng huyết áp đáng kể. Nếu uống trong một thời gian dài, rượu sẽ đóng góp vào các nguyên nhân gây đột quỵ khác như tiểu đường, rối loạn nhịp tim… Giảm lượng cồn tiêu thụ sẽ giúp giảm tỉ lệ đột quỵ 6%.

Rất nhiều nghiên cứu trước đó đã khẳng định trầm cảm, stress có mối quan hệ mật thiết với những cơn đột quỵ, đặc biệt ở người già. Trong nhiều trường hợp, những yếu tố tâm lý này là nguyên nhân dẫn tới những thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu bia, ít vận động, ăn uống thất thường… Những nhân tố này đều góp phần gia tăng tỉ lệ đột quỵ. Nghiên cứu cũng chỉ ra, loại bỏ stress giúp giảm nguy cơ đột quỵ 6%.

Thay đổi lượng cholesterol tiếp nhận có thể giúp giảm đến 27% nguy cơ đột quỵ. 

Hàm lượng cholesterol cao sẽ tạo ra các mảng xơ vữa trong thành mạch, ngăn ngừa sự lưu thông của máu. Một khi lượng máu bị tắc tại một khu vực, thiếu máu cục bộ, xuất huyết não dễ dàng xảy ra và đột quỵ là điều khó tránh khỏi. Cholesterol cao cũng gây ra một số chứng bệnh mãn tính như tiểu đường và béo phì, gia tăng nguy cơ đột quỵ. Bằng việc điều chỉnh chế độ ăn phù hợp, các nhà khoa học khẳng định có thể giảm nguy cơ đột quỵ lên đến 27%.

Khi kết hợp tất cả các yếu tố trên, tổng số phần trăm nguyên nhân chỉ đạt tới 91. Những chênh lệch còn lại nằm ở các khu vực, tuổi tác và giới tính. Trong số đó khu vực địa lý là nhân tố ảnh hưởng nhiều nhất tới sai số này. Ví dụ như huyết áp cao là nguyên nhân gây 40% đột quỵ tại các nước Tây Âu, Bắc Mỹ và Úc nhưng lại chiếm đến 60% nguyên nhân đột quỵ tại các nước châu Á.

Tương tự, rượu có khả năng gây đột quỵ ở các nước châu Âu thấp hơn so với châu Á. Đứng đầu trong danh sách này phải kể đến Trung Quốc với tỉ lệ các vụ đột quỵ có nguyên nhân là rượu cao nhất trên thế giới. Trong khi đó, các chứng rối loạn nhịp tim lại là nguyên nhân gây đột quỵ phổ biến tại các nước phương Tây hơn các nước Châu Á. 

Yusuf, giáo sư y khoa tại Đại học y Michael G. DeGroote (Canada) cho biết, dù các con số còn nhiều chênh lệch nhưng những biện pháp phòng tránh như ăn uống hợp lý, bỏ thuốc và hoạt động điều độ đều giúp ngăn chặn cũng như phòng ngừa những cơn đột quỵ một cách hiệu quả.