Cựu giảng viên kinh tế gọi vốn để "đền bù thanh xuân khi khởi nghiệp" và phản biện của dàn "cá mập" khiến cô ngậm ngùi trên sàn Shark Tank
Người ta vẫn thường hay nói về tổn thất thanh xuân, nhưng liệu mấy ai hiểu được ý nghĩa đằng sau cụm từ này?
Trong tập 10 vừa qua của chương trình Shark Tank Việt Nam - Thương vụ bạc tỉ, có đúng một dự án không được dàn "cá mập" đầu tư. Đó là mô hình kinh doanh sản phẩm phân bón hữu cơ từ chế phẩm nông nghiệp của start-up Hồng Giang.
Ban đầu, cô giới thiệu Trà Vinh là một trong 3 tỉnh có lượng gia súc, gia cầm nhiều nhất đồng bằng sông Cửu Long. Hơn nữa, nhờ vào thuận lợi về tự nhiên nên nơi này còn có thế mạnh trong khai thác, đánh bắt hải sản. Công ty Nhất Nông của cô có cơ hội lớn trong việc tận dụng nguồn phụ phẩm, phế phẩm, phế thải trong nông nghiệp để sản xuất phân bón hữu cơ.
Hồng Giang thuyết trình về công ty Nhất Nông của mình.
Mức đầu tư mà Hồng Giang kêu gọi là 5 tỷ đồng cho 10% cổ phần với kế hoạch đầu tư 3 tỷ đồng để xây nhà xưởng, 1 tỷ đồng làm vốn lưu động và còn lại là củng cố hệ thống công ty. Với mức giá này cô đã bị các Shark "chặt chém" bằng những lập luận hết sức thực tế.
Dàn "cá mập" cho rằng dù đi vào hoạt động từ năm 2014 nhưng đến bây giờ công ty vẫn chưa có doanh số, nghiên cứu sản phẩm quá lâu và mới chỉ được cấp giấy phép thương mại gần đây. Vậy mà cô đã định giá công ty mình ở mức 45 - 50 tỷ đồng. Đây là một động thái "không fair" cho các nhà đầu tư.
Cho đến khi bị dồn vào những bước đường cuối cùng, Hồng Giang đành lặng lẽ chia sẻ mình từng là một giảng viên kinh tế. Rằng cô đã hi sinh rất nhiều cho công ty. Những gì cô bỏ ra không thể định giá được bằng những giá trị hữu hình. Thậm chí Shark Bình còn nói thêm "Không thể định giá bằng tiền mà phải bằng rất nhiều tiền."
"Giá trị nào mà không đo được bằng tiền thì được đo bằng rất nhiều tiền" - Shark Bình
Shark Liên cũng chốt lại màn thuyết trình của Hồng Giang: "Tôi cũng giống như những Shark khác, rất khuyến khích các bạn khởi nghiệp. Chúng tôi trân trọng những gì bạn đang, đã và sẽ làm. Nhưng tôi cũng đồng tình rằng bạn đang quá đề cao, đánh giá về công ty của bạn. Trong khi bạn chưa có cái gì cả. Chưa có phân khúc của thị trường, thực sự tôi lo lắng về nguyên vật liệu để bạn sản xuất ra phân hữu cơ sinh học. Tôi chưa thấy bạn tạo cho tôi một niềm tin, thuyết phục để tôi với bạn có thể đi được với nhau. Do đó tôi quyết định không đầu tư."
Mặc dù dự án của mình không thành công trong việc gọi vốn nhưng có lẽ start-up Hồng Giang qua đây cũng rút ra cho mình nhiều bài học xương máu khi gây dựng công ty. Thế nhưng màn thể hiện không có gì nổi bật của cô cũng đặt ra nhiều vấn đề cho người xem.
Thứ nhất là về việc mặc dù cô là cựu giảng viên kinh tế, nhưng mô hình kinh doanh của cô đặt ra quá nhiều những hoài nghi về sự thành công của nó. Rất nhiều những vấn đề được các Shark lần lượt "bóc mẽ".
Sai lầm lớn nhất là ở việc định giá công ty. Một công ty nghiên cứu sản phẩm quá lâu, chưa tấn công mạnh mẽ vào được thị trường, chưa có doanh số sau từng ấy năm hoạt động. Thì Hồng Giang viện vào cớ gì để đẩy mức giá lên tới 5 chục tỷ?
Thứ hai là về câu nói gây sốt của Hồng Giang "Có những giá trị không định giá được một cách hữu hình". Chắc hẳn điều mà Hồng Giang muốn nhắn gửi chính là việc cô đã phải từ bỏ công việc của mình, dồn toàn tâm toàn lực, dồn cả thanh xuân của mình cho việc gây dựng công ty. Nhưng thử nghĩ lại, trong những năm tháng ấy, cô đã làm được gì cho công ty hay mọi thứ vẫn còn là một dấu hỏi to đùng?
Shark Dũng còn chỉ ra nhiều bất cập trong việc các start-up ngày nay định giá công ty.
Shark Dũng khẳng định thêm "Xã hội này đang thay đổi rất nhanh. Chỉ cần 10 năm là đã có thể giết chết cả những tập đoàn lớn nếu không chịu thay đổi. Có một vấn đề chung của rất nhiều start-up là mình đầu tư công sức, mình bỏ tiền vào nhiều nên giá trị công ty buộc phải cao. Nhưng không phải như thế. Bạn chưa có doanh số, khả năng scale thị trường không có, tất cả đều là giả định. Mà bạn định giá ở mức này thì ở góc độ để đầu tư sẽ khó tìm được đối tác."
Đúng, thanh xuân là điều giá trị. Nó là tuổi trẻ, là tâm huyết, là gần như tất cả những phần đam mê nhất của một con người. Nhưng đổi lại thanh xuân, bạn cần phải cho người khác thấy những hi sinh của bạn thực sự đáng giá. Nếu không, bạn đã phí hoài cả tuổi trẻ rồi đấy!
Hi vọng rằng sau sàn kêu gọi đầu tư Shark Tank lần này, Hồng Giang có thể rút ra cho mình thật nhiều điều bổ ích và kiên trì theo đuổi đến cùng, có những chiến lược đúng đắn hơn để tiếp tục phát triển công ty Nhất Nông.