Chuyện ăn uống gia đình: Nhàn cho mẹ, thơm ngon và lành mạnh cho cả gia đình

Dạo gần đây, đồng nghiệp phải ố á khi thấy Phương Linh bỏ hết kèo ăn trưa bên ngoài cùng anh chị em để mang cơm tự nấu. Linh quyết tâm ăn uống chọn lọc để giảm cân về "đầu 4", lấy lại vóc dáng ngày còn gái chưa chồng. Cũng từ đó, không cần nhìn hộp cơm của Linh mọi người cũng biết cô ăn gì: ức gà hấp, bò áp chảo, rau củ luộc hoặc salad chay không sốt béo. Nhưng chỉ được dăm ba bữa, Linh đã bắt đầu "tái hòa nhập cộng đồng". Cô đi ăn trưa cùng đồng nghiệp nhiều hơn, tần suất từ 1 bữa/tuần nâng lên thành 2-3 bữa/tuần. Hỏi lý do thì bà mẹ một con than thở, hôm thì làm việc về muộn chưa kịp đi chợ, hôm thì bé đến trường sớm chẳng có thời gian chuẩn bị thực đơn. Ức gà, rau luộc ăn hoài cũng ngán; Linh chấp nhận cái kết "tăng nhẹ" 2kg chỉ sau 1 tuần thỏa mãn với chính mình.

Chẳng phải giảm cân cho xinh như Phương Linh, Hồng Ngọc lại đau đầu về chuyện ăn uống bởi mỗi thành viên trong gia đình 3 thế hệ của cô lại có sở thích khác nhau. Bố mẹ chồng răng yếu nên chỉ hợp đồ mềm. Bé Bon 6 tuổi mê nhất món chiên nướng. Thành thử ra, mỗi bữa ăn Ngọc mất khá nhiều thời gian để làm hài lòng mọi người. Chỉ với một tiếng nấu cơm, cô vừa hầm sườn, chiên rán cho con trai, lại còn xào thịt, luộc rau cho anh chồng. Vì vậy, mâm cơm nhà Ngọc muốn giản dị cũng không được, cứ tự động ăm ắp bao nhiêu món.

Chiều chiều đến 4h, đồng nghiệp lại thấy Ngọc băn khoăn, không biết tối nay nấu gì cho đủ mâm lại tiết kiệm công sức. Nhìn cả nhà ăn uống ngon miệng thì vui thật, nhưng khâu nấu nướng, dọn dẹp quả là cơn ác mộng đối với Ngọc.

Phương Linh hay Hồng Ngọc chỉ là hai trong số biết bao câu chuyện nỗ lực ăn uống lành mạnh của nhiều cá nhân, gia đình hiện đại ngày nay. Nhưng như thế nào là ăn uống lành mạnh, có phải chỉ một vài món ít béo như Phương Linh hay mâm cỗ thịnh soạn của nhà Ngọc mới là chuẩn?

Cắt bỏ hết tinh bột, đường, chất béo ra khỏi khẩu phần, chỉ dính chặt lấy một vài món ăn kinh điển trong giới ăn kiêng như khoai lang, gạo lứt, ức gà, bông cải xanh không hẳn là tốt cho cơ thể bạn. Tổ chức Y tế Thế giới - WHO nhấn mạnh: "Một chế độ ăn uống lành mạnh nên có sự kết hợp của nhiều loại thực phẩm khác nhau". Ăn uống lành mạnh nghĩa là tiêu thụ các nhóm thực phẩm một cách có kiểm soát, từ đó tạo ra sự cân bằng về mặt năng lượng, dinh dưỡng và cả niềm hạnh phúc tinh thần khi được thưởng thức những món ăn ngon.

Không nên kỳ thị chất béo bởi vì có nhiều nhóm chất béo khác nhau. Trans fat (chất béo đồng phân) có hại cho sức khoẻ. Chất béo bão hòa (saturated fat) nửa tốt nửa xấu. Thế nhưng chất béo không bão hoà (unsaturated fat) sẽ mang lại nhiều lợi ích. Có thể bạn không nhận ra, một chút đồ ngọt chính là liệu pháp cho tâm hồn, mang lại niềm hạnh phúc cho người thưởng thức. Bổ sung tinh bột vừa đủ, cơ thể bạn chắn chắn sẽ tràn đầy sức sống và làm việc hiệu quả hơn. Thế nên, hãy luôn nhớ đến câu thần chú: "Cân bằng là chìa khóa cho một chế độ ăn uống lành mạnh".

Những trường hợp cố gắng ép mình như Phương Linh - tự giới hạn lựa chọn thực đơn của mình quá mức - hay Hồng Ngọc - tốn quá nhiều thời gian, công sức nấu nướng - sẽ khiến việc ăn uống lành mạnh trở nên khó khăn.

Bí quyết để ăn uống ngon khỏe mà vẫn tiện lợi, không làm cho cả gia đình bị "sốc" chính là tối ưu hóa dần dần chế độ ăn hiện tại, thay vì xoay ngoắt 180 độ thói quen ăn uống của các thành viên trong nhà. Bạn là tín đồ ẩm thực Việt thì không thể ăn đồ Tây với salad, ức gà, bánh mì đen để giảm cân. Chồng bạn vốn quen ăn cơm thì đừng mong anh ấy sẽ thích món gạo lứt hay chấp nhận thay đổi một cách vui vẻ.

Với những món đồ chiên ngập dầu (deep-fry), các món nướng than thơm ngon nhưng không tốt cho sức khỏe, bạn có thể đổi sang cách chế biến khác nhưng vẫn đạt được thành quả tương đương. Thư viện Y học Quốc gia Mỹ thuộc Viện Y tế Quốc gia Mỹ chỉ ra, nướng than và chiên ngập dầu là hai phương pháp chế biến thực phẩm gây ra các hợp chất liên quan đến nhiều căn bệnh, bao gồm ung thư và các bệnh tim mạch. Vậy nên, nướng bằng lò, áp chảo, hầm, nấu chậm, luộc, chần, nấu áp suất, sous-vide là những phương án thay thế mà bạn có thể áp dụng, giúp cho cho mâm cơm gia đình thêm dinh dưỡng.

Tổ chức Y tế Thế giới khuyên bạn, "để tránh tăng cân quá nhanh, lượng chất béo bạn tiêu thụ không nên vượt quá 30% tổng năng lượng bạn nạp vào cơ thể". Bởi vậy, để duy trì cân nặng và thể chất tốt, hãy thay thế chiên ngập dầu bằng cách thức chế biến khác hạn chế bớt dầu mỡ hơn.

Một chiếc nồi chiên không dầu chất lượng sẽ là "cứu tinh" giúp cả gia đình thưởng thức những món chiên nướng ngon lành mà lại giảm tối đa dầu mỡ. Nên tìm mua những thương hiệu đến từ Châu Âu với công nghệ độc đáo giảm đến 90% chất béo và dầu mỡ so với cách chiên thông thường, đồng thời giúp giữ được lớp da giòn rụm bên ngoài, ngon chẳng kém chiên ngập dầu hoặc nướng than. Đặc biệt những sản phẩm nồi chiên có mâm nhiệt hình cánh quạt sẽ cho luồng khí nóng luân chuyển đều trong nồi, giúp chín vàng giòn cả 2 mặt mà những nồi chiên có mâm nhiệt bằng phẳng không làm được. Điểm yếu của những nồi có mâm nhiệt trơn phẳng là nhiệt lưu thông không đều nên trong quá trình chiên vẫn phải mở nồi vài lần để trở mặt thực phẩm.

Hay việc thực hiện các món hầm, nấu chậm, hấp, vừa dễ ăn vừa tốt cho sức khỏe nhờ khả năng bảo toàn dưỡng chất trong thực phẩm nhưng chỉ nghe cách nấu là đã cảm thấy tốn thời gian. Tuy nhiên sự ra đời của nồi áp suất đã giúp việc hầm thức ăn đơn giản và tiện lợi hơn rất nhiều. Thế hệ mới của nồi áp suất không chỉ dừng lại ở chức năng cơ bản là nấu nhừ thực phẩm, mà đã "tiến hóa" thành chiếc nồi đa năng vô cùng khi được trang bị nhiều chương trình nấu. Từ món bò kho mềm nhưng không nát, đến bánh bông lan hay sữa chua thơm ngon… chỉ cần nhấn nút, sau đó bạn tha hồ rảnh tay làm việc khác. Tại sao không?

Và điều cuối cùng, bạn hãy nhớ khi lựa chọn chế độ ăn uống lành mạnh chính là biến nó thành lối sống, thú vui chứ không phải cố gắng theo đuổi với những đấu tranh bên trong không ngừng nghỉ. Có như vậy, những món ăn mới thực sự trở nên ngon miệng, lan tỏa những niềm vui khi bạn thưởng thức và mang lại niềm hạnh phúc cho cả gia đình khi được quây quần bên mâm cơm.

Hãy cho bản thân và gia đình thời gian điều chỉnh thói quen ăn uống, luôn tư duy tích cực và chinh phục một thói quen bằng sự bình tĩnh, không quên sử dụng những trợ lý đắc lực để việc bếp núc thêm phần thảnh thơi.