Chế độ ăn kiêng ít FODMAP – chế độ ăn uống giúp bạn không còn bị đầy hơi

Từ "FODMAP" có thể không khiến bạn liên tưởng chút gì tới những món ngon. Nhưng phần lớn chúng ta đều ăn ít nhất vài thứ trong nhóm FODMAP đó mỗi ngày. Và nếu bạn đang phải chịu đựng những vấn đề tiêu hóa khó chịu như hội chứng ruột kích thích (IBS), loại bỏ nhóm thực phẩm FODMAP ra khỏi thực đơn (ít ra là tạm thời) cũng có thể giúp cải thiện tình hình.

Phần lớn chúng ta đều ăn ít nhất vài thứ trong nhóm FODMAP đó mỗi ngày.

Nhưng chính xác FODMAP là gì?

FODMAP là một nhóm carbohydrate có trong một số thực phẩm nhất định, bao gồm: Fermentable Oligosaccharides (nhóm thực phẩm có thể lên men), Disaccharides, MonosAccharides và Polyols (Viết tắt của các nhóm chất này tạo thành từ FODMAP). Chúng có một điểm chung lớn nhất: Với một số người, chúng có thể gây ra các vấn đề về dạ dày.

Tại sao nhóm thực phẩm FODMAP lại gây rắc rối cho dạ dày?

Thực phẩm chứa FODMAP khiến đường ruột khó hấp thu và có xu hướng hút nhiều nước vào hệ thống tiêu hóa. Chúng cũng có thể lưu lại trong ruột một thời gian dài, từ đó, lên men. Kết quả cuối cùng là tổ hợp các rắc rối thường gặp bao gồm: Đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy.

Chế độ ăn ít FODMAP giúp loại bỏ những thực phẩm gây phiền cho dạ dày này, thường được áp dụng trong 6-8 tuần. Sau đó, chúng sẽ được đưa trở lại thực đơn một cách từ từ để xác định xem loại nào là nguyên nhân chính. Một khi biết nhóm FODMAP nào khiến bụng dạ bất ổn, bạn có thể từ bỏ chúng mãi mãi.

FODMAP là một nhóm carbohydrate có trong một số thực phẩm nhất định.

Tôi có nên thử chế độ ăn ít FODMAP không?

Nếu đôi khi bạn bị đầy hơi, chướng bụng thì chế độ ăn ít FODMAP rất đáng thử. Nhưng do chế độ ăn này rất hạn chế nên theo các chuyên gia, chúng không phải là lựa chọn tốt nhất để điều trị các vấn đề dạ dày nhẹ hoặc trung bình.

Thông thường, chế độ ăn ít FODMAP dành cho những người bị các vấn đề dạ dày - tiêu hóa nghiêm trọng. Hội chứng ruột kích thích (IBS) là bệnh phổ biến nhất mà người bệnh có thể áp dụng FODMAP. Người bị bệnh viêm ruột như bệnh Crohn’s hoặc viêm loét ruột kết cũng có thể lựa chọn chế độ ăn này. Nó cũng giúp ích cho người bị bệnh bất dung nạp gluten (celiac) nhưng loại bỏ gluten mà chưa thấy cải thiện tình hình.

Ngoài ra, loại bỏ thực phẩm chứa FODMAP có thể hữu ích với những vận động viên sức bền hay bị chứng co rút hoặc tiêu chảy trong các cuộc đua. "Nếu bạn có xu hướng mắc các chứng bệnh này thì chế độ ăn ít FODMAP được coi như một biện pháp phòng ngừa hữu hiệu", chuyên gia về hội chứng ruột kích thích và chế độ ăn FODMAP, Kate Scarlata, cho biết.

Trường hợp chỉ thi thoảng bạn mới bị đầy hơi và chướng bụng? Theo Scarlata, không nhất thiết phải áp dụng trọn vẹn chế độ ăn ít FODMAP. Bạn có thể chỉ cần loại bỏ một số FODMAP nhất định ra khỏi thực đơn mà thôi.

Thông thường, chế độ ăn ít FODMAP dành cho những người bị các vấn đề dạ dày - tiêu hóa nghiêm trọng.

Những thực phẩm nào chứa nhiều nhóm chất FODMAP?

Có 4 nhóm carbohydrate nằm trong danh mục FODMAP. Trong giai đoạn loại bỏ của chế độ ăn ít FODMAP, bạn cần tránh xa tất cả chúng. Cụ thể là:

1. Oligosaccharides

- Ngũ cốc giàu chất xơ

- Đậu đỗ

- Hành

- Tỏi

- Atiso

- Đậu lăng

- Đậu gà

- Bông cải xanh

- Cải Brussels

- Thực phẩm từ đậu nành

2. Disaccharides

- Sữa

- Sữa chua

- Phô mai mềm

- Kem

3. Monosaccharides

- Xoài

- Dưa hấu

- Snap peas (quả đậu có thể ăn sống hoặc tách hạt ăn khi chín)

- Mật ong

- Phấn hoa cây thùa (agave nectar)

- Siro bắp giàu fructose

4. Polyols

- Anh đào

- Xuân đào

- Táo

- Lê

- Nấm

- Xúp lơ trắng

- Chất thay thế đường (xylitol, sorbitol)

Những thực phẩm đóng hộp cũng chứa FODMAP. Do đó, quan trọng là bạn phải đọc hiểu nhãn thực phẩm. Ví dụ, "hương tự nhiên" trong súp hay xốt có thể chiết xuất từ hành hoặc tỏi – tác nhân gây khó chịu dạ dày. Và nhiều loại ngũ cốc hoặc thanh ngũ cốc ăn sáng cũng được làm ngọt bằng rễ rau diếp xoăn.

Những thực phẩm đóng hộp cũng chứa FODMAP. Do đó, quan trọng là bạn phải đọc hiểu nhãn thực phẩm.

Những thực phẩm ít FODMAP

Số lượng các thực phẩm chứa FODMAP có vẻ như kéo dài vô tận. Nhưng bạn đừng vội lo lắng. Vẫn còn rất nhiều thứ khác bạn có thể ăn mà không lo lắng gây hại cho dạ dày. Phần lớn những người áp dụng chế độ ăn ít FODMAP vẫn thưởng thức các loại thực phẩm sau:

- Việt quất

- Dâu tây

- Dưa đỏ

- Cam

- Kiwi

- Nho

- Bí ngồi (summer squash)

- Đỗ/đậu (loại grean beans)

- Cà tím

- Xà lách rocket (Arugula)

- Rau diếp

- Rau bina

- Gạo lứt

- Hạt diêm mạch

- Mỳ Ý không gluten

- Phô mai cứng

- Sữa và sữa chua không chứa lactose

Hãy nhớ rằng, FODMAP là carbohydrate. Do đó, bạn sẽ không tìm thấy chúng trong các thực phẩm chủ yếu chứa protein hoặc chất béo. Điều này có nghĩa là bạn có thể bật đèn xanh cho những thực phẩm như thịt lợn, thịt gà, cá, trứng, bơ và dầu ô-liu.

Hãy nhớ rằng, FODMAP là carbohydrate.

Bắt đầu chế độ ăn ít FODMAP như thế nào?

Trước tiên, hãy trò chuyện với bác sĩ dạ dày - ruột về ý định của bạn. Bác sĩ có thể xem xét tất cả triệu chứng và giúp bạn xác định xem liệu chế độ ăn ít FODMAP có phải là lựa chọn phù hợp nhất không.

Bạn cũng có thể tham vấn ý kiến từ các chuyên gia về chế độ ăn ít FODMAP. Điều này rất quan trọng bởi việc loại bỏ toàn một một nhóm thực phẩm ra khỏi thực đơn có thể khiến bạn bị thiếu hụt những dưỡng chất nhất định. Canxi và chất xơ là hai loại cần chú ý đặc biệt khi bạn áp dụng chế độ ăn ít FODMAP.

Việc đưa trở lại thực phẩm chứa FODMAP vào thực đơn cũng cần được tiến hành một cách hệ thống và cẩn trọng. Có thể mất tới khoảng 8 tuần. Một khi đã xác định được loại FODMAP nào không gây tổn hại cho dạ dày của mình, bạn có thể từ từ ăn chúng trở lại. Khi đó, bạn có thể thưởng thức chúng mà không cần lo lắng.

Việc đưa trở lại thực phẩm chứa FODMAP vào thực đơn cần được tiến hành một cách hệ thống và cẩn trọng.

Nguồn: Prevent