Con cũng thèm… vé đi tuổi thơ!

Trong hành trình cuộc đời của mỗi người, tuổi thơ vẫn luôn là kí ức tươi đẹp nhất mà chúng ta nâng niu, gìn giữ. Những ai may mắn sinh ra thuộc thế hệ 7x, 8x hẳn sẽ không bao giờ quên “tuổi thơ dữ dội” của một thời nghèo khó mà khoáng đạt, thỏa sức vùng vẫy với thiên nhiên mây trời. Thưở ấy cơm ăn chẳng đủ, làm gì có đồ chơi. Trẻ con phải tự nghĩ ra trò chơi từ mọi thứ và chơi ở mọi nơi có thể, từ hiên nhà, vỉa hè, bãi cỏ, sân ủy ban, hợp tác xã… Những trò chơi khi ấy giản dị mà chứa đựng bao say mê, nào bắt kiến đổ dế, nào câu cá, chọi cá, đánh trận giả bằng bẹ chuối, xâu hạt bưởi thay đèn lồng đêm Trung Thu, rồi lê la nặn pháo đất, bắn bi, thả diều, trốn tìm, nhảy dây… Chơi chán thì hò nhau tắm ao, lội bùn, mùa đông cùng hít hà nướng khoai nướng sắn, mùa hè rôm rả tắm mưa, tối đến lại rủ nhau mắc võng ngắm trăng, đếm sao trời. Tất cả tạo thành những kí ức vô giá, nâng bước chúng ta trên bước đường trưởng thành đầy chông chênh.

Tuổi thơ ngày xưa lam lũ mà vui tươi là thế; nhưng nhìn con trẻ bây giờ lại thấy xót xa! Trẻ con ngày nay được ăn no mặc ấm, nhưng thay vì tận hưởng 3 tháng hè vui chơi đúng nghĩa, các con phải oằn lưng vác cặp đến lớp học thêm, học ngoại ngữ, học viết chữ đẹp, học năng khiếu vì “bạn nào cũng thế”. Thay vì tự do nô đùa trên cỏ, ngắm nhìn trời sao, trẻ con chỉ mải miết chơi game, xem TV, ipad. Bọn trẻ thuộc làu tên các nhân vật hoạt hình như công chúa Elsa, Minion, Shrek…, nhưng về quê lại không phân biệt nổi con trâu với con bò, mạ non hay hành lá, rau muống với rau lang. Đã bao giờ bạn tự hỏi: có phải con đang đánh mất tuổi thơ hồn nhiên đáng có?

Tất nhiên lỗi không phải ở con trẻ mà là hệ quả tất yếu của cuộc sống hiện đại, khi đô thị ngày càng lấn át khoảng xanh thiên nhiên; khi sức ép học hành thi cử khiến trẻ em không còn thời gian vui chơi, sáng tạo. Nhưng một phần trách nhiệm thuộc về chúng ta, những người làm cha làm mẹ. Thời thơ ấu, chúng ta từng vui vẻ biết bao khi trèo cây vặt nhãn, hái ổi vườn nhà, sao giờ đây lại ngăn cấm vì sợ con bẩn, con đau? Chúng ta quá hoảng hốt bao bọc trước nguy cơ trẻ bị xâm hại những ngày qua, nhưng thay vì dạy con kỹ năng tự bảo vệ cần thiết, có phải chúng ta đang biến con thành “gà công nghiệp” giữa bốn bức tường?

Không chỉ tại Việt Nam, ít tiếp xúc với thiên nhiên đã trở thành một thực trạng toàn cầu. Theo khảo sát tại Anh, 64% trẻ em ngày nay chơi bên ngoài ít hơn mỗi tuần một lần và 28% số trẻ không đi bộ trong một năm qua. Thống kê tại Mỹ cho thấy: trung bình một đứa trẻ chỉ được tiếp cận với thiên nhiên khoảng 7 phút mỗi ngày, trong khi đó chúng lại ngồi trước các loại màn hình điện tử tới… 7 giờ đồng hồ. Đây được coi là “hội chứng thiếu hụt thiên nhiên", dẫn đến nhiều hệ lụy cả về thể chất lẫn tinh thần cho trẻ nhỏ.

Khoa học đã chứng minh: khi thiếu không gian vui chơi, trẻ sẽ mất đi sự linh hoạt trong vận động và hạn chế khả năng ngôn ngữ. Do đó, trẻ sẽ nhút nhát, khó hòa đồng và sau này khó thích nghi với cuộc sống. Ít tiếp xúc với bên ngoài cũng khiến trẻ tăng nguy cơ béo phì, khó kiểm soát cảm xúc, trở nên trầm uất, kém tự tin, tâm hồn mất đi tính nhạy cảm và sự rung động trước cái đẹp, lòng nhân ái.

Trả lại thiên nhiên cho tuổi thơ con

Ngay từ năm 2005, Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ đã đưa ra kết luận: "Trẻ em sẽ thông minh hơn, dễ dàng hòa hợp với người khác, khỏe mạnh và hạnh phúc hơn khi có cơ hội thường xuyên được chơi vui chơi tự do với thiên nhiên”.

Chúng ta cần hiểu rằng thiên nhiên sẽ đánh thức mọi giác quan, giúp trẻ cảm thụ và rung động trước cái đẹp, từ đó hình thành tư duy thẩm mỹ. Việc chạy, nhảy, vận động ngoài trời giúp phát triển tối đa các kỹ năng vận động, trẻ sẽ vừa dẻo dai cứng cáp, vừa tự tin hơn vào bản thân, hòa đồng với bạn bè cùng trang lứa.

Thế giới tự nhiên luôn ẩn chứa nhiều điều bất ngờ, khơi gợi trí tò mò và thôi thúc trẻ em khám phá. Khi trồng một cây non, bé thỏa sức tưởng tượng cây sẽ lớn lên như thế nào, tỏa bóng ra sao, từ đó tính sáng tạo được nuôi dưỡng và vun đắp. Trong quá trình tiếp xúc với không gian bên ngoài, bé sẽ tự hiểu mùa hè nên mặc quần áo thoáng mát còn mùa đông cần giữ ấm, vui đùa té ngã sẽ khiến bé tự rút ra bài học để bảo vệ bản thân. Khi kết bạn với thiên nhiên, chỉ đơn giản là từ việc ăn quả ngọt trên cây thì phải biết chăm bón, tưới nước, không hái lá bẻ cành; hay nuôi một chú chó giữ nhà thì cần phải chăm sóc, cho ăn…, trẻ sẽ dần học được cách tôn trọng tự nhiên, nuôi dưỡng lòng nhân ái, sống có trách nhiệm với môi trường xung quanh.

Do đó, cha mẹ hãy khuyến khích và giúp con kết nối với thiên nhiên càng nhiều càng tốt. Những chuyến đi dã ngoại cuối tuần là lựa chọn lí tưởng, nhưng bé cũng có thể học được rất nhiều điều khi đi dạo ở vườn hoa, công viên hoặc gần gũi nhất là trong chính ngôi nhà của mình.

Chẳng cần điều gì to tát, thiên nhiên chính là luống rau trong vườn nhà mà mẹ dạy bé vun trồng, tưới tắm; là khi mẹ vừa hướng dẫn bé vo gạo vừa hát bài “Hạt gạo làng ta”; là những hình ảnh ngộ nghĩnh từ rau củ quả dưới bàn tay cắt tỉa khéo léo của mẹ; là khi mẹ dạy bé rửa chén bát sao cho thơm sạch… Bé sẽ vô cùng thích thú và tận hưởng thiên nhiên từ những bài học giản dị như thế, và đó cũng chính là hành trình kì diệu khi cha mẹ cùng con tìm lại tuổi thơ vui tươi, đáng nhớ!